Cavalleria Rusticana

In Tilburg gaan ze me toch iets leuks doen! De eenakter Cavalleria Rusticana van Pietro Mascagni wordt er uitgevoerd door studenten van de Fontys Hogeschool. Toegegeven: vroeger moest je niet in Tilburg zijn als het om zang studeren ging, maar tegenwoordig zijn ze erbij hoor, daar in Tilburg. Ze leverden topkandidaten af voor de AVRO-programma?s ‘Op zoek naar Evita’ en ‘Op zoek naar Joseph’ (natuurlijk kauwen ze in Hilversum een succesformuler tot in den treure uit. Waarschijnlijk krijgen we nog een ‘Op zoek naar Maria’, ‘Op zoek naar Norma’ en ‘Op zoek naar Grisabella’. Zullen we een kwisje doen? Welke musicals horen bij de hiervoor staande namen?)

Sorry, een van mijn beruchte zijsporen, terug naar het hoofdspoor: Cavalleria dus. 14 en 15 maart (da?s al best gauw, snel op zoek naar kaarten: www.theaterstilburg.nl) zijn de uitvoeringen. Maar liefst 150 studenten doen er aan mee. Alleen de twee grote rollen zijn min of meer door ouwe rotten in het vak bezet. Die zijn stimmlich dan ook zo zwaar dat je ze beter niet door een niet volgroeide stem kunt laten zingen, ze zouden eronder breken? Alle andere rollen en koor en orkest worden bezet door studenten. Zo ook door een van mijn buurvrouwen uit het projectkoor waar ik wel eens in meezing. Ze had er maar slecht mee: opera moet uit het hoofd en wij zongen in het projectkoor concertant ouwe muziek. Dan mag je lekker je boek voor je neus houden en hoef je niet te acteren en dus ook niet te onthouden wanneer je op moet en welke kant je op moet lopen en meer van dat soort opera-geintjes. Ze blies dat ze het knap vermoeiend vond en vond opera maar niks. Tsja, en dan sta je op mijn tenen.

Kind, zei ik, wees blij dat je geen Ring des Nibelungen hoeft te doen?

Verbijstering was mijn deel: Ring des wat???

Mijn hemel wat motten ze nog veel leren als ze pas twintig zijn en wat word ik een ouwe pr…!

Pietro Mascagni werd geboren op 7 december 1863 als zoon van een bakker. Zijn eerste muziekopleiding kreeg hij in Livorno van Sofredini; hij studeerde verder aan het Conservatorio Giuseppe Verdi in Milaan en had daar onder andere les van Amilcare Ponchielli en Michele Saladino.

Je kunt het aan zijn muziek horen: hij deelde een paar maanden een kamer met Giacomo Puccini.

In 1884 sloot Mascagni zich aan als dirigent bij een rondtrekkend operettegezelschap. Hij was toen al een tijdje aan het opera-componeren. Pas in 1889 had hij er echt succes mee: hij wint met zijn Cavalleria Rusticana een eenakter-wedstrijd. De premiere van de Cavalleria was op 17 mei 1890. Mascagni werd er wereldberoemd mee.

Grote kracht van de Cavalleria is dat hij behoort tot de stroming van het verisme: dat wil zeggen dat het verhaal gaat over gewone mensen, in ?gewone? situaties (voor zover je moord en doodslag tot de gewone situaties kunt rekenen, maar u zult begrijpen wat ik bedoel). Het publiek kon zich makkelijker identificeren met deze hoofdrolspelers.

Het verhaal: Turridu, heeft zijn kleine dorp in Sicilië tijdelijk moeten verlaten wegens dienstplicht; als hij terugkomt ontdekt hij dat zijn vroegere verloofde, Lola, nu getrouwd is met Alfio. Hij begint een verhouding met Santuzza, maar kan zijn Lola niet vergeten. Aan het begin van de opera brengt hij een serenade (achter de coulissen, mooi!!!) aan zijn Lola, hij heeft toch weer de nacht met haar gedeeld, nu koetsier Alfio even weg was.

Santuzza komt erachter dat Turridu haar bedriegt en brengt Alfio op de hoogte (bent u er nog?)
De twee mannen komen elkaar tegen in het cafe en Alfio daagt Turridu uit. Die neemt de uitdaging aan en achter het toneel vindt het duel plaats. Als iemand roept: ‘Hanno ammazzato compare Turridu’ (‘ze hebben vriend Turridu vermoord’), zakt Santuzza voor op het toneel in elkaar: ze heeft door haar verraad haar geliefde verloren…

Saillant detail: het slot van de Godfathercyclus speelt zich voor een deel af tijdens en kort na een uitvoering van deze opera. De muziek van Mascagni past fenomenaal bij de laatste dramatische scènes. Ik hield het niet droog toen Al Pacino zijn stervende dochter in zijn armen hield. Hoewel schurk van de bovenste plank had ik vreselijk met hem te doen en de muziek van Mascagni hielp de tranenvloed mee…
In het filmpje de aria ‘Voi lo sapete o mamma’ van Santuzza, hier gezongen door Tatjana Troyanos. Prachtig. Ook hier is trouwens weer heerlijk vergelijkend warenonderzoek te plegen: er staan verschillende uitvoeringen van deze aria op You Tube (waaronder een vreselijke concertante van Agnes Baltsa).

Actualiteiten

Er is weer zoveel actueels te melden dat u mijn verhaal over de geboorte van Gioacchino Rossini (die vandaag in 1792 geboren is) tegoed houdt tot een later datum. Mijn lief zit bovenop het nieuws en als hij daarin een leuk item tegenkomt voor mij, bestookt hij me met informatie. Een beetje hebt u dus deze stukkies ook aan hem te danken.
Het Koninklijk Concertgebouw Orkest timmert aan de weg. Ze zullen wel moeten, want in deze tijden van crises en vergrijzing mot je wat om nieuw publiek aan je te binden. Heel erg vernieuwend van zichzelf zijn ze daar niet in Amsterdam, dus ik kan me voorstellen dat de machinerie op weg naar modernisering krakend en piepend in beweging aan het komen is. Ik kan me bij die arrogantie ook wel wat voorstellen trouwens: je hebt een van de beste orkesten van Europa, wat zeg ik, ter wereld in je gebouw, je hebt een beeld van een akoestiek en een pracht van een gebouw. De Nederlandse Publieke omroep wringt zich in bochten om alles wat er in je tent gebeurt te verslaan. Je ligt midden in Amsterdam, makkelijk bereikbaar (nou ja makkelijk: parkeren in de buurt kost een godsvermogen, maar er stoppen wel een paar trams en metrolijnen vlak in de buurt). Waarom zou je je druk maken?

Nou, omdat de kleur grijze hoofden steeds heftiger aanwezig is in de zalen (de jeugd van tegenwoordig is nou niet de hoofdmoot van de concertgebouwbezoekers), omdat de subsidies afnemen in deze moeilijke tijden en omdat de nieuwe media het luisteren naar muziek steeds beter maken, zonder dat je in een concertzaal gaat zitten… Om maar eens een paar argumenten te noemen. Dus gaan ze daar es wat op verzinnen:

Voor het eerst in de geschiedenis zal de huidige chef-dirigent van het Koninklijk Concertgebouw-orkest op 25 december niet de kerstmatinee leiden. Dit jaar zal niet Janssons, maar Bernard Haitink de kerstmatinee leiden. Haitink was eerder een kwart eeuw lang de vaste dirigent van het KCO. Niet direct een maatregel in de zin van verjonging, maar wel in de zin van populariteit. Ondanks zijn hoge leeftijd is Haitink in begenadigd en bevlogen dirigent, als staat-ie niet bekend als makkelijk. Ik ben benieuwd. Bovendien brengt het KCO het komende seizoen vier wereldpremières, negen Nederlandse premières en tien werken die de musici nog niet eerder hebben gespeeld. Bikkelen dus voor de jongens van het KCO. Ik sla expres een beetje een populistisch toontje aan, want het KCO staat ook al niet bekend om zijn toegankelijkheid. Als alle ellende van deze tijd al een positieve kant heeft dan is dat dat de klassieke musici van hun voetstuk af moeten komen en af moeten dalen naar het gewone leven. Niks mis mee, wellicht brengt het ons dichter bij elkaar.

Daar zal violiste Janine Janssen zeker aan bijdragen, aan dat dichter bij elkaar: die gaat tijdens een concert in het Concertgebouw met het Mahler Chamber Orchestra het orkest leiden vanaf de concertmeestersstoel en tijdens een kinderconcert op Tweede Pinksterdag gaat ze de dialoog aan met de muzikale clown Aleksey Igudesman. Kijk, dat zet zoden aan de dijk: kunnen de kleinkinderen mooi met opa en oma mee naar het concertgebouw…

Nou heb ik alleen nog ruimte voor het volgende: Placido Domingo heeft de Birgit Nilsonprijs gewonnen. 1 miljoen dollar, godbetert… Ik volgde in Salzburg een Masterclass, stond aan een standje ansichtkaarten te kopen en wie stond er naast mij een krantje te scoren: juist, Placido himself. Mijn adem stokte (en dat gebeurt niet gauw, als je zangeres bent….). Ik heb vriendelijk gelachen en… niks gezegd.

Dit is leuk

Soms krijg je midden in de week een tip, waardoor je toch echt een extra stukkie moet schrijven. Kijk naar het filmpje en lach. En kijk een tweede keer en kijk dan maar es goed, want wat deze mevrouw presteert is niet niks, is niet zomaar een lachertje… Zie hoe ze haar techniek in al dat verbale geweld keihard overeind houdt. Niet één keer gaan haar schouders mee in haar ademhaling, haar dictie blijft voorin, haar motor raakt nergens overstuurd. Met hoogte heeft ze ook al geen moeite, kortom, dit is een ZANGERES!
En ze durft zichzelf te zijn en te blijven en het zal haar een worst wezen of haar armen mee-zwaai-armen zijn of niet. En dit kunstje kan ze geheid meerdere keren achter elkaar. Kijk maar uit als u dit thuis gaat proberen na te doen, dikke kans dat u de rest van de week geen pap meer kunt zeggen of zingen…
Pet af en een diepe buiging.

Met dank aan Martin Reuser, die mij tipte!

Tot gauw!

Uw Vocalies