Sprookjestijd?

Eerst effe: ik zet er weer een nieuwe podcast op vandaag! Zie de grote icoon op de website!

Foei, wat ging het leven er met me vandoor de afgelopen weken. Allemaal leuk hoor, wat er zoal gebeurde: fijne wandeltocht gemaakt met vriendin, druk op het werk, effe op en neer naar jarige zus, gebreid dat het een aard had, naar de bruiloft van zwager, affijn, het leven in het algemeen za’k maar zeggen.

Een van de leukere dingen die gebeurde was dat ik gevraagd werd niet alleen met kerst maar ook met oud en nieuw een reis te begeleiden. Het gaat er van komen: met oud en nieuw zit uw Vocalies in de Scala van Milaan. Waarschijnlijk kun je me op 4 januari opvegen, maar alla, van leven word je moe en daarna lonken de Kaapverdische eilanden.

Een van de leuke bijverschijnselen van al deze drukte is dat u mee kunt genieten van de producties waar ik met de gasten van Musico naar toe mag. Laten we in deze tijd van sprookjes (de Sint en het kind van Bethlehem) daarom maar eens beginnen met Hänsel und Gretl van Engelbert Humperdinck (niet de zanger, de componist, maar dat had u al begrepen).

Humperdinck werd geboren in 1854 in Duitsland. Zijn vader was leraar , zijn moeder dochter van een dirigent en cantor. Hij studeerde muziek aan de Rheinische Musikhochschule in Keulen en werkte daar ook korte tijd. In 1876 verhuisde hij naar München en studeerde en werkte daar verder. Met een gewonnen studiebeurs kon hij in Italië verder studeren.
Hij trok vervolgens zo’n beetje Europa door, was eventjes medewerker van Richard Wagner. Hänsel und Gretl was zijn bekendste werk, het maakte hem financieel onafhankelijk.

Ik hoef u het verhaal niet uit te leggen. Het is een variant op het aloude Hans en Grietje-sprookje dat vooral bij kinderen zeer tot de verbeelding spreekt.
Heerlijke rollen om te zingen, vooral die van de Knusperhexe, want die mag nou eens lekker schel en lelijk (let op: niet vals!) uithalen. Het bekendste stukkie eruit is het gedichtje dat ook mijn kindertijd domineerde. Ik kan het nog uit mijn hoofd opschrijven:
’s Avonds als ik slapen ga, volgen mij veertien engelen na.
twee aan mijn hoofeind, twee aan mijn voeteind,
twee aan mijn linkerzij, twee aan mijn rechterzij,
twee die mij dekken, twee die mij wekken,
twee die mij wijzen naar ’s hemels paradijzen.
Het is een duet tussen Hans en Grietje en het is van een aandoenlijkheid die zelfs de meest verstokte cynicus kan laten smelten (vooropgesteld dat hij/zij erin mee wil gaan natuurlijk).

Hou de website in de gaten, want ik ga al die producties lekker met u voorbespreken, kunt u een beetje meegenieten van de reizen die ik maak.

Ik laad een filmpje op van een concert van André Rieu ergens in Duitsland. Hij legt het nog een keer uit en de blik van Hänsel ging bij mij meteen naar mijn hart. En ze komen zo prachtig unisono uit, die twee! En dan het koper: naar goed-Limburgse traditie spatzuiver en stijlgetrouw. Wie wil schelden op Rieu doet dat maar ergens anders. Ik bewonder hem zeer en hij zet een ’einwandfreie’ versie van dit schattige duet neer.

Twee opera’s! Luxe!!!

Maar liefst twee opera’s heb ik u te melden en alle twee toppers: Opera Zuid opent haar (jubileum)seizoen met ‘Rigoletto’ van Giuseppe Verdi en de Nationale Opera speelt ‘Le Dialogue des Carmélites’ van Francis Poulenc
Rigoletto heeft voor elk wat wils, zo schrijft Opera Zuid zelf: liefde, haat, wraak, antihelden, schurken, noodlottige wendingen, machtsmisbruik, immoraliteit, familieperikelen plus … een crime passionel.

Het verhaal is waarschijnlijk bekend, Rigoletto hoort bij de meest bekende opera’s wereldwijd. De hertog van Mantua is een foute womanizer. Op een bal komt graaf Monterone verhaal halen omdat de hertog zijn dochter schaamteloos behandeld heeft; hij krijgt slechts de spot van Rigoletto over zich heen. Monterone is razend en spreekt een vloek uit over beide mannen.

Rigoletto heeft een dochter, Gilda. Ook zij wordt verleid door de hertog en ze wordt obsessief verliefd op de man. Rigoletto is wanhopig. Hij zweert wraak en schakelt huurmoordenaar Sparafucile in om de hertog te vermoorden. Maar zijn plan mislukt en dan wordt de vloek van graaf Monterone toch werkelijkheid…

In ‘Rigoletto’ zit een van de moeilijkste en mooiste kwartetten ooit: onder zangers bekend als ‘het Bella Figlia-kwartet’. Dit kwartet is ook onderwerp voor de film ‘Quartet’ waarin een stel oude operaknarren (en die term bedoel ik liefdevol…) elkaar na jaren tegenkomen en besluiten het kwartet nog eens te zingen. Hartverwarmende film waarin vooral Maggie Smith die nu schittert in het laatste seizoen van de topper ‘Downton Abby’ een geweldige rol speelt.

De speellijst voor Rigoletto:
vrijdag 13 november, Maastricht, Theater aan het Vrijthof, première
zondag 15 november, Maastricht, Theater aan het Vrijthof
dinsdag 17 november, Groningen, Stadsschouwburg
donderdag 19 november, Eindhoven, Parktheater
zaterdag 21 november, Terneuzen, Scheldetheater
dinsdag 24 november, Zwolle, Odeon De Spiegel
donderdag 26 november, Breda, Chassé Theater
zaterdag 28 november, Den Haag, Zuiderstrandtheater

En in december speelt-ie ook nog, mag u zelf gaan opzoeken….

Le Dialogues des Carmélites is de enige opera die Francis Poulenc schreef, maar wat voor een…. Alleen al voor de finale zou ik gaan, maar die vergt dan ook sterke zenuwen. Ik hoorde die finale ooit in de auto en heb toen fluks op een zandpad geparkeerd en de finale uitgeluisterd, fatsoenlijk autorijden was niet mogelijk met op de radio de steeds vallende hakbijl van de guillotine. Razend knap bedacht van Poulenc en met het vorderen van die finale word je als toehoorder steeds ongemakkelijker; ik vond het bloedstollend.

Ook hier kort het verhaal:
Tijdens de Franse Revolutie zoekt Blanche als karmelietes bescherming in het klooster, uit angst voor het harde leven. Het kloosterbestaan blijkt echter geen veiligheid te bieden; daar overheerst juist de angst voor de dood. Blanche vlucht naar haar ouderlijk huis. Als de nonnen naar de guillotine worden gestuurd, voegt ze zich, inmiddels gesterkt door haar geloof, vrijwillig bij hen.

Speellijst: 7, 11, 13, 17, 19, 22, 24, 26, 29 november, Amsterdam (dus…)

Tsja, veel plezier zou ik zeggen, maar dat lijkt een beetje misplaatst… maar als u kunt: gaan!

Mariken in de tuin der lusten

Mooie avond gehad gisteren…. In het kader van ‘November Music’ naar ‘Mariken in de tuin der lusten’ geweest. Voor de gelegenheid maar eens terug naar ons oude Den Bosch, het lijkt een eeuw geleden dat we er woonden en die constatering an sich is goed: we passen beter in Eindhoven. Maar nondepie wat is Den Bosch een mooie stad!

De recensies van de opera waren niet allemaal lovend en de vrienden die ons uitgenodigd hadden zijn van de experimentele projecten, meer dan wij… dus ik probeerde mijn geest open te houden en de vileine opmerkingen over hedendaags klassiek binnen. Dat lukte en dat was maar goed ook: we hadden een prachtige avond. Heerlijk op het gemak gegeten en op hetzelfde gemak naar het theater gedreuteld. Moet u ook doen: maak er een compleet avondje van, je komt zo veel beter in de stemming en op het laatste moment ruziën met parkeer-automaten en garderobes is niet bevorderlijk voor het tot je nemen van cultuur.

Goed ‘Mariken in de tuin der lusten’ dus. Het viel me mee, het was een hele zit, maar er werd wonderschoon gezongen en het orkest, bestaande uit een wat zonderlinge compilatie van strijkers, ‘oud’ slagwerk en oude, middeleeuwse instrumenten speelde dienstbaar en accuraat. Complimenten voor de dirigent.

De vriendin had me gewaarschuwd: componiste Calliope Tsoupaki vind je misschien niet heel toegankelijk, nogal experimenteel. Nou, ook dat viel mee: het bleef allemaal ongeveer in de toonsoort en binnen de vierkwartsmaat. Mijn geest heeft orde nodig en die kreeg-ie. Het paste allemaal wonderwel en dat is een groot compliment voor de componiste: de zang had sterke Gregoriaanse invloeden, sommige stukken waren volgens mij onbewerkt en alleen van een lichte accoord- begeleiding voorzien. De dames, die het eerste deel uit de orkestbak zongen en daardoor af en toe een beetje wegvielen in het orkestgeweld zongen werkelijk prachtig. Ik vind Gregoriaans altijd bijna therapeutische muziek: zo mooi als die zes vrouwen vanuit meerstemmigheid in unisono-akkoorden vielen (de knagers onder u weten wat ik bedoel), waauw, dat vraagt om alle antennes uit en hele goeie oren. Een sober, maar uiterst efficiënt decor, veel mannen in het zwart, mooi licht, kortom alles was er! Ik had een prachtige avond…

Je kunt van mening verschillen of je in deze tijd dat ge-emmer van de katholieke kerk over vergeving en boetedoening en de liefdeloosheid waarmee ze haar leden tegemoet treedt nog wel op het toneel moet brengen: het lijkt alsof het instituut ondanks die houding toch overwint… maar alla, het boek is in de middeleeuwen geschreven, de toptijd voor de katholieke kerk… en de muziek is van een tijdloze schoonheid.

Hieronder een speellijst, als u nog wil gaan dan kan dat. Doe het, het is een mooie gelegenheid kennis te maken met de wat gematigder stroming van de hedendaagse klassieke muziek.
Vrijdag 6 november, Schouwburg Almere
Zaterdag 7 november, Theater De Spiegel Zwolle
Dinsdag 10 november, Stadsschouwburg Tilburg
Vrijdag 13 november, Stadsschouwburg Nijmegen
Zondag 15 november, Theater De Vest Alkmaar
Woensdag 18 november, Stadsschouwburg Groningen
Zaterdag 21 november, Schouwburg Arnhem

In het filmpje de trailer van de opera.

Allerzielen

November, december en januari zijn niet mijn maanden… grijzig, confronterende feestdagen, het hele nieuwe jaar dat je weer toegrijnst, affijn, dat soort dingen.

Als een goed begin het halve werk is zal ik dit keer er misschien wel doorheen rollen…nondepie wat was het mooi weer gisteren, 1 november. Ik kan me niet herinneren dat het in mijn leven op die dag ooit meer dan 20 graden is geweest. Gisteren wel en lopend door een post-herfst-landschap (het blad is al een heel eind van de bomen) kwam de juiste, licht melancholische, stemming over me om u dit jaar maar weer even te attenderen op een van de mooiste 2-november-liederen ooit: ‘Allerseelen’ van Richard Strauss.

Lang niet kunnen zingen, halverwege greep de emotie me zodanig naar de keel dat de stem het naliet. Op een gegeven moment leer je genoeg afstand nemen en zing je het uit.

Mijn suggestie voor vandaag: zet de link aan en denk aan de gelieven die er niet meer zijn… en doe dat met een glimlach… Dan hebt u die ook maar weer binnen voor vandaag.

Stell auf den Tisch die duftenden Reseden,
Die letzten roten Astern trag herbei,
Und laß uns wieder von der Liebe reden,
Wie einst im Mai.

Gib mir die Hand, daß ich sie heimlich drücke
Und wenn man’s sieht, mir ist es einerlei,
Gib mir nur einen deiner süßen Blicke,
Wie einst im Mai.

Es blüht und duftet heut auf jedem Grabe,
Ein Tag im Jahr ist ja den Toten frei,
Komm an mein Herz, daß ich dich wieder habe,
Wie einst im Mai.