Monthly Archives: December 2015

Voor onze reis naar Wiesbaden – die de 24ste begint – hebt u nog een productie van me tegoed. Die van ‘Orfeo’ van Christoph Willibald (Ritter von) Gluck. Het was me er eentje die Gluck. Eigenlijk heeft hij heel veel betekent voor de opera. Hij wist moderniseringen door te voeren die de opera goed hebben gedaan en waar degenen die na hem kwamen flink van konden profiteren. Ik ga u zijn hele leven niet oplepelen, het stukkie zou veel te lang worden.

U kent het verhaal, ik schreef er al eens over en het verhaal komt uit de Griekse oudheid: Orfeo verliest zijn zeer geliefde Euridice aan een slangenbeet. Hij weet de goden met zijn weemoedig gezang te vermurwen en hij mag haar weer meenemen uit het dodenrijk, mits… zij achter hem blijft lopen en hij niet naar haar omkijkt. In de originele versie kijkt hij wel om en verliest hij haar voor altijd. In de versie van Gluck loopt het goed af, al is het op het nippertje: de sukkel van een Orfeo kijkt toch om en opnieuw sterft zijn geliefde. Maar dan komt Amor tussenbeide en komt het toch nog goed.
‘Orfeo’ heeft één zeer herkenbare aria: ‘Che faro senza Euridice’ (oftewel in een Hazes-vertaling: ‘Wat moet ik zonder jou…’). Ik heb er altijd moeite mee ernaar te luisteren, want ik weet dat het wijsje dagenlang in mijn hoofd zal hangen en dwars door allerlei anders schoon heen zal denderen.

Ik laad voor u een bijzonder ontroerende opname op van Dame Janet Baker die een prachtige en tedere Orfeo neerzette. Ik was in tranen…

Heb fijne kerstdagen met mooie momenten voor echt sentiment en hou u een beetje doof voor alle valse sentimenten die dezer dagen op ons afgevuurd worden… met een beetje zelfkennis kunt u echt van vals onderscheiden en misschien is dat meteen een mooie wens voor 2016: als we met zijn allen een beetje meer onze eigen beschaving in de gaten houden en wat minder gericht zijn op het afrekenen van anderen, dan zou 2016 een kleine kans hebben iets beter af te lopen dan 2015.

Tot aan de andere kant van kerst. Als u facebook in de gaten houdt zult u me daar wel vinden met ‘live’- verslagen van onze reis.

Net terug van een tochtje naar Geldrop. Te voet wel te verstaan, door een lente-achtig natuurgebied. Vervreemdende kerstmarkt in centrum Geldrop met een kerstman die het bar warm had in zijn ho-ho-ho-pak. Een Nijlgans die het ooievaarsnest op een paal aan het inspecteren was en een buizerd die we wel hoorden maar niet zagen…. Wat mij betreft mag kerst altijd zo zijn, ik ben niet van sneeuw en ijs en donkerte…. Het was onze kerst – met gebakken eieren en een pint van het vat – want met de echte kerstdagen ben ik er niet en ook oud en nieuw brengen we dit jaar gescheiden door. Hoewel het ons beider instemming heeft dat het dit jaar zo gaat voelt het toch een beetje vreemd. Op de terugweg zwegen wij en kreeg ik de kans na te denken over mijn stukkies de komende tijd, want die moet ik een beetje tussen alle drukte door persen… belofte maakt schuld: ik zou u op de hoogte houden van de mooie opera’s en concerten die ik tijdens de feestdagen bezoek.

Op zondag 27 december gaan we – de gasten van Musico en ik – in twee groepen uiteen. De ene groep blijft in Wiesbaden en gaat daar naar Orfeo, van Christoph Willibald von Gluck en de tweede groep gaat naar Frankfurt om te genieten van Lucia di Lammermoor. Ik weet nog niet met welke groep ik mee mag, maar u krijgt nu een stukkie over Lucia.

Een van de toppers van Donizetti, deze Lucia. Met weinig koor, maar met een werkelijk prachtig en moeilijk terzet en met twee sopranen-killers: ‘Regnava nel silencio’ en ‘Il dolce suono’ (gevolgd door de waanzins-aria). Bovendien is de slot-aria voor de tenor ook een zeer bekende: al doorstoken tijdens een duel zingt Edgardo zijn werkelijk prachtige ‘Tu che a Dio spiegasti l’ali’, wat vrij vertaald zoveel betekent als ‘Jij die van God vleugelen hebt gekregen’.

De plot is heel kort samen te vatten: Lucia wordt door haar broer gedwongen in een liefdeloos huwelijk. Het komt hem zakelijk goed uit als ze met een rijke man trouwt en daarmee het eigen familiekapitaal veilig stelt én uitbreidt. Sommige geesten verdragen het niet in liefdeloze keurslijven gedwongen te worden en Lucia draait dus door, om niet te zeggen: ze wordt knettergek: ze vermoordt tijdens de huwelijksnacht haar kersverse echtgenoot en de man van wie ze wél houdt wordt kort daarna in een duel gedood. Wat een ellende, maar wat een prachtige muziek brengt deze ellende voort.

Ik hoorde Joan Sutherland in een van haar laatste optreden in Eindhoven (notabene!) de rol zingen en ze was zo magisch dat de eerste twee rijen van de zaal terugweken als ze hysterisch, met het bebloede mes nog in haar handen naar voren liep. Ik was met een dierbare vriend toen, die een paar maanden later plotseling overleed en die de kaartjes had gekocht. Op de trappen van de stadsschouwburg zwaaide iemand met vier briefjes van 100 gulden voor de twee kaartjes die wij hadden en hij verblikte niet en zei meteen krachtig ‘nee!’ Ik hield van hem voor die vastberadenheid en liep glimlachend achter hem aan naar binnen: dan ben je rijk!

In het filmpje een bloedstollende versie met Anna Netrebko. Ondertiteld, dus u kunt het bijna per woord volgen. Let op het samenspel met de piccolo. En let op hoe Netrebko de trap neemt in één lange toon. Wauw! Ze is meester over de situatie en kent het repertoire van voor naar achter en weet precies, maar dan ook zeer precies hoe luid ze moet zijn om nog net over het orkest uit te komen. Jammer dat het publiek in zijn enthousiasme de sfeer kapot slaat na de laatste noot, maar als u de tijd neemt om de aria uit te luisteren hebt u iets onvergetelijks gehoord (en gezien!).

Ik had beloofd u te laten meegenieten van mijn reizen, of voorgenomen reizen met kerst en oud en nieuw. Nou, hier ben ik weer.
Op eerste kerstdag zitten we in Wiesbaden. Het belooft de warmste kerst ooit te worden en wat zullen we genieten. ‘We’ zijn mijn gasten van Musico en ikzelf. Als het weer meezit kunnen we ook genieten van de stad en zelfs te voet naar het theater; ik vind dat altijd heerlijk. Als je heen loopt klopt je hart vol verwachting en kun je op je gemak vast een beetje voorpret hebben en op de terugweg kun je napraten en afdraaien en dan kun je na een verdiende pint in de bar tenminste lekker slapen…

Goed, die eerste kerstdag dus: dan gaan we naar La gazza ladra (oftewel ‘De diefachtige ekster’, of in het Duits: ‘Der Diebische Elster’ en dan ook maar even in het Engels: ‘The Thieving Magpie’). Rossini, de componist, noemt zijn opera ‘semiseria’: letterlijk: half serieus. Het is een komische opera, maar met een serieuze ondertoon en in het echte verhaal loopt-ie slecht af: daar wordt Ninetta ter dood gebracht vóórdat men er achter komt dat het de ekster was die een zilveren lepel stal en niet zij. In de opera zijn ze er net op tijd bij, dus eind goed al goed, maar de ondertoon is wel degelijk tamelijk dreigend: er is veel aan de hand in deze opera.

Het libretto is van Giovanni Gherardini en gebaseerd op ‘La pie voleuse’ (zou ‘ekster’ in het Frans dan ‘pie’ zijn? Dan hebben we flink wat talen te pakken…) door Jean-Marie-Theodor Badouin d’Aubigny en Louis-Charles Caigniez

Genoeg namen en feitjes, hier is – zeer kort – het plot:
Ninetta wil trouwen met Giannetto die terugkeert van de oorlog. Ze probeert haar vader Fernando Villabella, een deserteur, in het geheim onderdak te bieden. Ondertussen maakt de burgemeester haar ook het hof. Een verdwenen lepel en het feit dat Isacco een zilverstuk van Ninetta heeft gekocht, zorgen dat ervoor dat Ninetta wordt beschuldigd van diefstal en naar de gevangenis moet. Ze wordt schuldig verklaard en ter dood veroordeeld. Op het laatste nippertje wordt ze gered van de dood doordat blijkt dat de lepel gestolen is door een ekster.

De ouverture wordt vaak los gespeeld en is dus uitputtend op YouTube te vinden. De hele opera trouwens ook.

Ik zocht en vond het filmpje van de cavatina van Ninetta ‘Di piacer mi balza il cor’, oftewel: ‘mijn hart maakt van plezier een sprongetje’. Niet helemaal de kwaliteit die ik wilde, maar alla… Ze zet het allemaal nogal zwaar aan en dat gedoe met die armen…

Eerst even: er staat een nieuwe podcast voor u klaar, zie hiernaast.

Helen Donath komt naar Nederland! Helen wie? Helen Donath, wereldberoemde sopraan… Bezig aan haar afscheidstournee en die doet ze met concerten en masterclasses. Het Internationaal Vocalisten Concours heeft haar weten te strikken. Ze komt in een van de mooiste zaaltjes in Brabant haar Masterclass geven en haar concert zingen: Muziekcentrum de Toonzaal in Den Bosch, de thuisstad van het IVC.

Uw Vocalies zit in een kaartenbakje voor persbrichten van het IVC, vandaar dat ik het weet en het u kan vertellen.

Op 19 december om 20.15 uur begint haar afscheidsconcert; begeleid door echtgenoot Klaus zingt ze liederen, onder de titel ‘Ein glückliches Sängerleben’. Ze is net 75 en ze is zuinig geweest op haar stem, dus er zal veel te genieten vallen.

Ook de masterclass kunt u bezoeken, die is op zondag 20 december, vanaf 19.30 uur, in diezelfde toonzaal.
Nog maar even over Helen Donath, dan weet u wie u voor u heeft, als u haar al niet kende van de glansrijke carrière die ze maakte.
Ze is geboren in de VS, in een stadje met de illustere naam Corpus Christi in Texas.
Ze debuteerde als Lieder- en concertzangeres in New York in 1958 (pas 18!) Ze waagde de overstap naar Europa en studeerde verder in Keulen, waar ze lid van de operastudio werd.

In 1967 debuteerde ze bij de Salzburger Festspiele als Pamina in Mozart’s ‘Die Zauberflöte’. Daarna lag Europa (ook) aan haar voeten.

Ze zong zeer uiteenlopende operarollen, van componisten als Mozart, Wagner en Stravinsky. In juli 2015 sloot ze haar opera-carrière af in Wiesbaden, met een rol in Brittens ‘The turn of the screw’. Ze werkte met grote dirigenten: Leonard Bernstein, Georg Solti en Herbert von Karajan.

Tijdens haar afscheidstournee door Europa geeft ze maar één concert in Nederland en u kunt daarbij zijn!

Ik zocht en vond op YouTube een heleboel opnamen van haar, maar koos voor het übertuttige stuk uit de onbekende operette ‘Das Spitzentuch der Königin’ van Johann Strauss. Nóóit van gehoord, van die operette. Of dat een schande is zal ik eens uitzoeken….

Surf zelf, er staan ook een paar interviews met haar op YouTube, kan interessants opleveren.

Klik hier voor het filmpje