Monthly Archives: April 2016

Een klein uitstapje van vocaal naar Shakespeare mag wel, vindt u niet?
Ik heb afgelopen zaterdag zitten smullen en wil u daar graag van laten meegenieten. Het was voor mij bovendien een mooie voorbereiding voor mijn Shakespeare/Budapestreis die ik in mei ga doen met Musico.

De BBC vierde de 400ste sterfdag van William Shakespeare en deed dat – als altijd buitengewoon degelijk – met een avondvullende show op de BBC. We vielen er midden in toen we ons tv-avondje eigenlijk al wilden afsluiten en naar bed wilden gaan. Echtgenoot haalde het einde net niet en viel in slaap op de bank, maar Vocalies zat op het puntje van de bank en moest alle zeilen bij zetten om niks te missen. Er is geen ondertiteling bij de BBC, en het Engels van William is van 400 jaar geleden.

Ik moet u eerlijk bekennen dat een deel me ontging, mijn Engels is meer dan redelijk, maar dit vergt zoveel taalinzicht, dat niet alles binnenkwam. Wat wel binnenkwam – ook al omdat het maar om één zinnetje ging – was het ‘geharrewar’ over Shakespeare’s beroemdste regel tekst: “To be or not to be, that’s the question…”.
Prins Charles verwierf zich een plekje in mijn hart met zijn interventie aan het eind, hilarisch.

Wat een stem-schoonheid was er, zowel zingend als sprekend en wat wordt er nog veel moois gemaakt en wat is Shakespeare tijdloos… kortom: ik kom superlatieven tekort!

Wilt u het Cameo-moment van Prince Charles zien, klik dan hier en ja, als u goed kijkt ziet u ze allemaal: Benedict Cumberbatch, Ian McKellen. Judy Dench, David Tennant (die ook mee presenteerde) en later kwam nog Hellen Mirren langs en nog een paar hele grote namen, die ik niet meteen thuis kan brengen.

Als u kunt: spoor de uitzending op en kijk! Ik kan me trouwens levendig voorstellen dat ‘onze’ NPO de uitzending een dezer dagen herhaalt.

Er staat een nieuwe podcast op, de 190ste alweer…. zie de grote icoon hiernaast!

Ik heb er al eens vaker over geschreven. Vooral een aardig berichtje voor mensen uit Eindhoven en omgeving, maar alla, laat ik het Zuid-oosten dan maar eens voortrekken boven de Randstad, meestal is het andersom.

Het NatLab heeft een direct lijntje met London Convent Garden Royal Opera House, tenminste dat hebben ze van september tot en met juni, het kan nog even dus.
Live meegenieten van de mooiste opera’s en avondvullende balletten, rechtstreeks uit het Londense Royal Opera House / Covent Garden.
Op zondag 8 mei, om 11.00 uur gaat er Gaetano Donizetti’s Lucia di Lammermoor; die is weliswaar niet live, want een ‘encore-voorstelling’ maar dat maakt de pret er niet minder om. Een top-bezetting: Diana Damrau, expert in het coloratuur-repertoire en de Amerikaanse tenor Charles Castronovo als haar tegenspeler Edgardo.

Bloed-kort het plot, dat kan, want het is een dun verhaaltje.
Er is in het Schotland van de 17de eeuw een voortdurende vete tussen twee families en Lucia en haar geliefde worden daar de dupe van. De broer van Lucia dwingt haar te trouwen – vanwege het geld – met een man waar ze niet van houdt en in de huwelijksnacht gaat het fout. Lucia flipt (dat is wel heel populair taalgebruik voor het drama van de opera, maar het moest kort…), vermoordt haar echtgenoot en sterft – na een van de mooiste aria’s ooit te hebben gezongen. Edgardo raakt na een duel levensgevaarlijk gewond en zingt vlak voor hij sterft ook nog een wonderschone aria. Einde opera.
NatLab oordeelt dat deze opera ook geschikt is voor jonger publiek, vanaf 15 jaar schrijven ze. Nou is alle opera geschikt voor publiek vanaf 15 jaar, maar hoe ze aan die conclusie komen? Ik zie er het gemiddelde puberkind van 15 niet gaan zitten, maar alla, streven naar een jonger publiek is altijd goed.

Gaat u vooral op 8 mei kijken en hou ‘ons’ NatLab in de gaten voor de nieuwe produkties.

In het filmpje een concertante uitvoering van de waanzinsaria door Diana Damrau. Met een orkestlid dat een soort glas-orgeltje bespeelt, geweldig!

Ik doe het niet gauw hoor, roddel en achterklap in Vocalies, maar dit keer kan ik het niet laten….
Ik las vanochtend op facebook al dat tenor Jonas Kaufmann in Wenen al de zaal plat had gekregen met (de mooiste tenor-aria ooit!) ‘E lucevan le stelle’. Een kwartier lang applaus was zijn deel en hij heeft ‘m uiteindelijk toch herhaald…. Ik verheugde mij er al op vanavond thuis te zijn en de opname te kunnen beluisteren (bekijken heeft weinig zin: de opname is zo donker dat er nauwelijks iets te onderscheiden is). Ik kan en mag mijn collega’s niet lastig vallen met ‘klassiek lawaai’ (zo heeft een baas het ooit genoemd, echt!) en mijn computer van het werk is er een uit het ‘jaar stillekes’, die kan geen fatsoenlijke weergave van een filmpje geven, in beeld noch geluid…

Goed terug naar Kaufmann, Vocalies: zaterdagavond flikte-n-ie het weer: het publiek is zo gek van die aria én van de tenor dat er weer ellenlang applaus is en hij de aria weer moet herhalen. Een praktijk trouwens die hoog zelden voorkomt bij opera, meestal wacht de zanger in kwestie rustig af en geniet hij van het applaus en als dat wat minder wordt zet de dirigent voor het vervolg weer in. Ik ken een opname met Rolando Villazon die ‘Una furtiva lagrima’ uit Donizetti’s L’Elisir d’Amore’ ‘moet’ herhalen omdat het publiek blijft jengelen. Ook al ontroerend, dus daar in Wenen zouden mij zeer waarschijnlijk de tranen over de wangen hebben gestroomd…. Oef, wat jammer dat ik er niet bij was!

Wat doet Gheorghiu (die Tosca zingt in deze productie)? Ze zegt vorige week al in de pers dat ‘ze zoiets nooit zou doen’ (de aria herhalen dus) en ze bracht zaterdagavond Kaufmann in een onmogelijke positie. Nadat hij ‘E lucevan’ herhaald had moest hij verder in de derde acte en de dirigent zette ook aan. Voor uw begrip: het is de scène op het dak van Castel Sant’Angelo, waar de gelieven elkaar weer ontmoeten. Al wie er op kwam voor het laatste deel van de acte, geen Gheorghiu. Volgens het berichtje dat ik las moest hij improviseren. Hij zong „Dov’è il soprano?“ en verontschuldigde zich bij het publiek. Na twee volle minuten verscheen de diva. Ze had in de tweede acte ook al moeite gehad met de chemie tussen haar en Bryn Terfel die Scarpia zong, zo schrijft de pers een beetje venijnig.

De kop boven het artikel en de blik van Gheorghiu op de foto erbij spreken ook al boekdelen. Ik ben blij dat ik niet Jonas Kaufmann heet…

De Staatsoper-voorlichter ziet geen schandaal: Gheorghiu was ‘slechts’ te laat omdat de dirigent na de toegift meteen verder dirigeerde en zij gerekend had op nog minstens twee minuten applaus. Ja, dat haalt je de koekoek, je moet klaar staan in de coulissen, al als hij zijn aria nog aan het zingen is… Wat een strekentante is het toch! Ze zei een aantal jaar geleden ook al eens het Edisongala in het concertgebouw af omdat collega-sopraan Anne Sofie von Otter volgens haar te veel aandacht kreeg en liet zo een gelegenheid om met Thomas Hampson te zingen voorbij gaan, nou dan ben je echt van het padje…. Met Hampson mogen zingen en het dan laten lopen… Ik zou het wel weten: ik schopte mijn (zwaar verwaarloosde) sopraan in de startblokken en ging, al was het het laatste op aarde wat ik deed.

In het filmpje een opname van de aria, gezongen door Kaufmann, niet de versie van afgelopen week, maar wel een hele mooie! Zoete wraak van Vocalies!

Och wat leuk! Een berichtje in het Eindhovens Dagblad van vandaag: Brigitte Kaandorp treedt op met het Metropole Orkest, ze gaat er het land mee door. Haar kennende zal het per avond leuker worden dus als u kunt: gaan!

Wat mij vooral triggerde in de berichten hierover: ze speelt de eerste scene uit de derde akte uit Wagner’s ‘Die Walküre’ en speelt daarin alle zeven de Walküren: Brünhilde (johootohooo!), Helmwige, Gerhilde, Ortlinde, Waltraute, Siegrune en Grimgerde. En vooral – ik citeer het ED – Kaandorp doet dat lekker ontregelend en dus vooral niet zoals Wagner ze bedoelde. Reden om een avond lang blauw te liggen… en het Metropole te horen spelen. Die jongens en meisjes kunnen alles spelen, maar dat wist u al uit eerder stukkies van uw Vocalies. Ik heb een boon voor dit orkest en gelukkig, gelukkig, gelukkig mag het blijven bestaan. Voor subsidie voor deze club zou ik desnoods persoonlijk in Den Haag de barricaden opgaan (alsof ze daar in Den Haag van onder de indruk zouden zijn…).

Ik heb ook een boon voor Kaandorp: ooit, toen ik nog donderblonde krullen had (die van mij kwamen uit een potje, die van Kaandorp zijn volgens mij echt), vond men nogal eens dat wij op elkaar leken. Naarmate we beiden ouder (en ik grijzer) worden, loopt die gelijkenis verder uit elkaar, maar raar genoeg voel ik me toch altijd enigszins verbonden met haar…

Het is niet gezegd dat u ná Kaandorp zomaar ineens naar ‘Der Ring des Nibelungen’ gaat, maar alla, een beetje dichter bij Wagner komt u misschien, al is dat dan uit onverwachte hoek…

Om er alvast een beetje in te komen in het filmpje de versie van ‘Het komt allemaal wel weer goed’ ook samen met het Metropole. Wat bemoedigende woorden voor de dirigent: als je Kaandorp kunt dirigeren en erbij overeind blijft kun je alles dirigeren…

En na het filmpje vindt u een speellijstje.

20 april 2016 Zuiderstrandtheater, Den Haag
21 april Theater Orpheus, Apeldoorn
23 april De Tamboer, Hoogeveen
24 april Stadsschouwburg, Utrecht (die is uitverkocht!)
29 april Schouwburg Tilburg (die is ook uitverkocht!)
30 april Stadsschouwburg Nijmegen
1 mei Koninklijk Theater Carré

Echtgenoot kijkt schuin over de keukentafel naar mij. Als-ie zo kijkt weet ik altijd dat er een mededeling uit de media komt… Dit keer is het niet anders, maar het is ook niet helemaal wat ik verwacht…
“Hoe heette toch de moeder van die pianist waar je wel eens thuis kwam…?” vraagt hij.

Mijn raderen komen in beweging (het is nog vroeg). Ik heb met veel pianisten gewerkt, kwam bij een paar ook thuis, maar het is allemaal even geleden. Nog voor ik het rijtje in mijn hoofd heb afgewerkt komt hij met een naam: “Franssen” zegt hij.
Dan is de klik er meteen: “Carla,” zeg ik, en meteen daarna “is ze dood?”

Hij kijkt terug met een blik van ‘daar-heb-je-haar-weer-meteen-to-the-point’ en knikt, “94 is ze geworden”.
Dat dacht ik wel, ik had haar boven de negentig geschat. Hij stuurt me het stukkie dat hij over haar las toe en ik zit glimlachend even terug in de tijd te wezen.

Carla Franssen heeft zo ongeveer heel Zuid-Nederland die dat wilde les gegeven en haar 14 (!) nazaten zetten die traditie voort. Ze zijn allemaal muzikaal en hebben een ijzeren opvoeding in die richting gehad, met Bach en contrapunt en veel repeteren. Ze zitten niet allemaal professioneel in de muziek, maar ze kunnen wel allemaal zingen en een instrument bespelen en ze kunnen in iedere samenstelling samen musiceren.

Heel lang geleden was ik ooit in de keuken in de Paradijslaan (toen het huis er nog stond; dat sneuvelde later om er een appartementencomplex neer te zetten) om er te repeteren met Hein, de pianist van de familie. Ik schreef al eens over hem, ooit, ergens, in een ander stukkie…

Er stonden pannen met eten op het vuur en ergens uit de krochten van het huis klonk een zangoefening. Af en toe rende er iemand de keuken binnen, schepte zich een bord eten op en at dat in snel tempo aan de keukentafel op, zonder onze repetitie te verstoren. Er werd vragend onze kant op gekeken, maar wij schudden al zingend en spelend van ‘nee’, we hoefden niet. Tien minuten later kwam er weer iemand binnen en het ritueel herhaalde zich.
“Heej,” dacht ik, “die was net toch al hier???”, maar ik wist toen nog niet dat de familie veertien telgen telde en dat ze allemaal op elkaar leken. De dirigent met wie ik er was glimlachte, hij wist het wel.

Toen we het huis verlieten was ik vele levenservaringen rijker. Ik heb nooit les gehad van Carla, maar ben daarin geloof ik in Zuid-Nederland een uitzondering. Ik wist van haar bestaan en van haar methodes. Iemand zei ooit “Carla zong door tot het water brak” en da’s maar goed ook, want als je 14 keer een half jaar of zo uit het vak bent blijft er weinig tijd over voor muziek…

Carla Franssen heeft vrucht gedragen, op alle mogelijke en goede manieren. Haar kinderen zullen haar missen, maar het is goed zo… Een mooi en vol leven, gewijd aan de muziek, het is goed zo…

Wilt u het stukkie lezen en het filmpje zien dan is hier het linkje naar Studio 040