Het komt er weer aan: het IVC in Den Bosch, het Internationaal Vocalisten Concours. Dit jaar in afgeslankte vorm. Ze hebben asbest gevonden in het Theater aan de Parade en dat moet eerst opgeruimd.
Praktisch als ik ben zat ik me in arren moede even af te vragen hoeveel asbest ikzelf (ik heb er meerdere malen gezongen….) en allerlei jong vocaal grut dat er eerder zong binnen hebben gekregen met die goed ontwikkelde longen van ons, maar daar heb ik maar niet teveel gedachten aan gewijd… Je moet jezelf niet onnodig verdrieten met leed dat misschien nooit komt…
De categorie Lied Duo gaat wél door en voor het grootste deel in Den Bosch. Twintig talentvolle duo’s kunt u horen tussen 10 en 30 september.
De organisatie van het IVC merkt nog even fijntjes op: bij Liedzang zijn zanger en pianist even belangrijk, dus niet alleen de zanger of zangeres wordt beoordeeld, maar ook de pianist en het samenspel.
In de jury: zangers Elly Ameling, Jard van Nes en Robert Holl, pianisten Hans Eijsackers, David Selig en Aart-Jan van de Pol.
Hopelijk wordt het toch nog leuk, ondanks dat het opera-deel van het concours pas volgend jaar plaatsvindt. Ik ben een groot Liedfan, moet u weten, maar soms ontaardt het werken met het fijnpenseel, wat Liedzang nou eenmaal is, in een wat te stijve benadering (en dan zeg ik het zo netjes als ik kan). De jury mag wat mij betreft er extra kritisch op toezien dat de ballen in het Lied blijven za’k dan maar eens onparlementair zeggen…
Hieronder een speellijstje:
za 10/zo 11 september, Eerste Ronden Lied Duo, Muzerije, Hinthamerstraat Den Bosch
ma 12 september, Workshop Monique Krüs, De Toonzaal, Prins Bernhardstraat Den Bosch
di 13 september, Halve Finale Lied Duo, Grote Kerk, Kerkstraat Den Bosch
wo 14 september, Masterclass Robert Holl, Grote Kerk
vr 16 september, Round Table Forum, Muzerije + Finale Lied Duo, Grote Kerk
vr 30 september/za 1 oktober, Elly Ameling Liedcursus, Koninklijk Conservatorium, Den Haag.
Maandag 19 september kunt u naar Le Nozze!
Jawel, in Eindhoven. Ik zal er niet bij zijn, want ben elders, dus van mijn bijdehante commentaar hebt u geen last. Het wordt een topvoorstelling met topbariton Erwin Schrott als Figaro en de Roemeense sopraan Anita Hartig als Susanna.
Het gaat om een opname van de opera uit het Londense Royal Opera House Covent Garden. Er is iemand van het Eindhovens Dagblad die de inleiding houdt en u kunt lekker napraten onder het genot van… Het geheel vindt plaats in het Natlab in Eindhoven. Ga als u kunt, het is een enige opera, een van Mozart’s beste en zo’n topcast voor die prijs krijg je niet altijd…
De tekst in het ED is wat oubollig, maar ach, wie maalt daar nou om.
Nog effe gauw het verhaal van Le Nozze, dan bent u mooi de anderen een stap voor en valt er nog meer te genieten.
Figaro is de bediende van de graaf en gaat trouwen met Susanna, de kleedster van de gravin. De graaf heeft een oogje op Susanna. Hij wil eigenlijk best graag gebruik maken van zijn (oude) recht de eerste nacht met de bruid in zijn dienst door te brengen(dus nog vóór de bruidegom dat doet…). De graaf is echter ook erg gesteld op Figaro, de bruidegom, en houdt van zijn echtgenote, de gravin, die hij met zo’n liefdesdaad ontrouw zou zijn. Het aanstaand bruidspaar doet er van alles aan om aan het recht te ontsnappen en dat lukt hen uiteindelijk ook.
Dan rent er ook nog puberende page Cherubino rond, bij wie de hormonen alle kanten op schieten en is er gedoe over een lening….
Kortom: genoeg verwikkelingen voor ouwerwets theater-van-de-lach-gedoe en… eind goed al goed.
Als er vaart in de opera zit kan uw avond niet stuk!
In het filmpje een opname uit 2006 van Figaro’s aria ‘Se vuol ballare’, gezongen door Erwin Schrott, die de rol op 19 september ook zingt…
Ik had het beloofd: een stukkie over de Don Giovanni in Drottningholm, ik mag wel zeggen dé Don Giovanni, misschien wel de beste die ik ooit gezien heb… Nou moet u dat laatste niet helemaal serieus nemen: ik ben meestal verliefd op de laatst beste productie en op de laatst beste zanger en die verliefdheden duren vaak maar tot ik mijn eigen man weer zie… Gelukkig hoef je het menselijk hart niet in stukjes te verdelen als het op de liefde aankomt: het mijne is groot er is plaats voor veel…
Drottningholm dus en Don Giovanni, vanaf hier liefdevol aangeduid als Don G. Ik zeg liefdevol, want kwaad kon ik niet worden op bariton Jean Sébastien Bou; het enige dat hem te verwijten viel was dat hij te charmant een Fransman was om de vileine Don G. neer te zetten en zou ik normaliter geen spier vertrokken hebben bij zijn hellegang, nu zuchtte ik van teleurstelling: zonde van zo’n knappe vent… Zijn geluid was eerder fluwelig dan vilein, hoewel het stevig genoeg was om dwars door het af en toe best luid spelende orkest heen te komen…
De show-steler was voor mij Leporello, iets groter dan zijn baas en een minstens even knappe vent met een goed lijf en ik kan het weten want ik heb ‘m bloot gezien… Merkt u hoe de details steeds sappiger worden?
Het was een sterk fysieke voorstelling, hoog tempo (mede dankzij een uitstekende en snel reagerende recitatief-begeleider, die terecht na afloop applaus van dirigent Minkowski kreeg), veel verkleedpartijen, gerèn, gespring en gevecht… en allemaal uiterst realistisch. De scène waarin Don G. bijna zijn knecht vermoordt was zo heftig dat ik even vreesde voor het leven van dondersteen Leporello (Robert Gleadow). Hijzelf trouwens ook, want erná kwam hij op in zijn eigen kleren: hij wilde niet meer blijven. Don G. haalt hem over dat wel te doen en Leporello verkleedt zich weer naar zijn toneelkostuum, maar het vertrouwen is weg en blijft weg.
De allerleukste oplossing betrof de Catalogusaria. In de oorspronkelijke versie haalt Leporello het boekje tevoorschijn waarin de veroveringen van zijn baas staan en begint hij aan Donna Elvira voor te lezen wat Don G. zoal aan vrouwen in zijn bed heeft gehad in de afgelopen jaren. Hier waren de aantallen op het lijf geschreven van Leporello en dat bedoel ik letterlijk. In de aanloop naar de aria begon hij zich als een razende uit te kleden, tot aan zijn boxershort. In zijn geval niet heel erg, het was zoals gezegd een knappe man, maar het operapubliek was wel verbaasd een volledig getatoeëerd lijf tevoorschijn te zien komen. On-opera-achtig gejoel was zijn deel en hij vond het geweldig. Hij wijst vervolgens gedurende de aria de getalletjes op zijn lijf aan.
Op het laatst draait hij zijn achterste in de richting van Donna Elvira, die op een verkleedkist zit toe te kijken. Ik dacht, “ze zal toch niet???” En jawel hoor ‘ze zal toch wél!’ Ze trekt zijn boxershort tot onder zijn billen en hij draait zijn achterwerk naar de zaal en daar staan de laatste gegevens op.
Een van mijn gasten merkte achteraf droogjes op: “dat was nog eens functioneel bloot!” En ik zeg u: het was geen moment ordinair.
Een aparte vermelding nog voor Donna Elvira, die in een mannenkostuum over het toneel rende, overal tegelijk leek te zijn en altijd op tijd en die zich heerlijk opwond over zoveel ontrouw en slechtigheid. Vrouw naar mijn hart, peper in haar reet…
Ik had een heerlijke avond, op het puntje van mijn bankje (samen met nog een stuk of twintig Zweden, wat een spartaans gestoelte hebben ze in Drottningholm). Geen van mijn gasten had trouwens ook maar enigszins gemerkt hóe spartaans het gestoelte was, zo waren ze in beslag genomen geweest door de avonturen van Don G. in Drottningholm.
Ik kon geen filmpje vinden op YouTube dat ook maar een beetje in de richting kwam van wat we gezien hebben, daarom een gedenkwaardige slotscène uit een versie met Samuel Ramey als Don G. en Kurt Moll als de Commendatore. Over het machtige akkoord dat aan deze scène vooraf gaat heb ik al eens geschreven. Als u dat nog eens wil lezen klik dan hier.
Zo, wat een mooie vier dagen hadden we in Stockholm. Geweldig! Ik ga u niet vermoeien met praatjes over een geweldig hotel, lekker eten, een vrijwel vlekkeloos verlopen heen- en terugreis en meer van dat soort dingen, u zou er eens jaloers van kunnen worden… Zelfs over de geweldige gids zal ik zwijgen; als u ooit naar Stockholm gaat: stuur me een mail en ik vertel u wie u moet hebben voor de mooie verhalen.
Waar ik u wel mooi over kan vertellen zijn de twee opera’s waar we naartoe geweest zijn. Twee goeie van Mozart: ‘Così fan tutte’ en ‘Don Giovanni’. Over beide opera’s zal ik vast wel eens geschreven hebben, maar nu heb ik weer nieuwe sappige details en dus een reden om het er weer eens over te hebben.
Laten we beginnen met Così (in Nederland ook wel liefdevol uitgescholden als ‘Koosje van Tutte’). Mozart componeerde ‘Così fan tutte, ossia La scuola degli amanti’ in 1789. Het is een twee-akter op teksten van zijn min of meer vaste librettist: Lorenzo da Ponte. De première op 26 januari 1790 in Wenen was een groot succes. Jammer was het dat keizer Jozef II op 20 februari 1790 overleed en alle theaters tijdelijk werden gesloten. Pas in juni 1790 werd de opera weer opnieuw opgevoerd.
Het thema is volstrekt tijdloos, dat is vast ook een van de redenen waarom-ie zo vaak opgevoerd wordt. De thema’s: liefde en bedrog, vriendschap en verraad, idealen en desillusies, verleiding en moraliteit.
Plot:
De jonge officieren Guglielmo en Ferrando scheppen bij hun oudere vriend Don Alfonso op over de trouw van hun geliefden. Don Alfonso is van mening dat alle vrouwelijke schepsels in de liefde niet te vertrouwen zijn en wil zijn gelijk bewijzen. De twee officieren willen meewerken aan een weddenschap om hun verloofden te testen en er wordt een complotje gesmeed: Ferrando en Guglielmo doen net alsof ze zijn weggeroepen naar het front. De heren worden uitgezwaaid in een van de mooiste trio’s die Mozart ooit geschreven heeft: ‘Soave sia il vento’: moge de wind en de wolken u gunstig gezind zijn.
Ze komen terug, vermomd als Albaniërs en doen hun best om Fiordiligi en Dorabella te verleiden. In eerste instantie lukt het hen niet de dames te verleiden en ze melden zich bij Don Alfonso om te cashen, ze vinden dat ze de weddenschap gewonnen hebben. Don Alfonso echter is een oudere man met veel ervaring en hij vindt het nog te vroeg om de weddenschap te beëindigen.
Uiteindelijk krijgen de dames toch een oogje op de Albaniërs en ze beginnen te flirten met de vermomde verloofden – de één met de verloofde van de ander. Om de test te voltooien wordt zelfs een dubbele bruiloft gepland!
Maar dan houdt de vermomming geen stand onder de druk van al de verleidingen en intriges en de vier geliefden pakken de draad van het leven weer op.
Resultaat is – vooral volgens Don Alfonso – dat zowel vrouwen als mannen niet in staat zijn om trouw te blijven aan hun geliefde. Da’s geen reden voor chagrijn, er zit niet één chagrijnige noot in deze hele opera….
En wat nou zo grappig was: de rectitatieven (en in Don Alfonso’s geval ook delen van de aria’s) waren in het Zweeds. Het duurde even voordat ik het door had…. de Zweden om mij heen zaten af en toe te grinniken en de grap ontging mij. Op een gegeven moment had ik het door. Het werd zo goed en vlot gedaan dat het volkomen organisch leek en ik kan niet beoordelen of er harkerige vertalingen bij zaten; ik spreek geen Zweeds…
Nog gauw even over de geweldige locatie waar we zaten: Ulriksdals Slottsteater Confidencen is het oudste Rococo-theater in Zweden en het ligt in een Nationaal Stedelijk Park. Het werd in gebruik genomen in 1753 en gebruikt door Koning Gustav III en is nu in gebruik als zomertheater voor opera, ballet en concerten.
Het heet Confidencen omdat de middelste kamer getransformeerd was in een eetkamer met een “table à confidence”: een tafel die gedekt werd in de kelder en door de vloer heen gehesen werd door een ingenieus systeem. Zo konden de edelen genieten van hun eten zonder de aanwezigheid van bedienden.
In het filmpje nogmaals het prachtige trio waar de dames afscheid nemen en hun gelieven uitzwaaien. Deze opname is niet uit Confidencen, maar van het Glyndebourne festival van 2006.