Monthly Archives: September 2016

Toch maar gegaan… naar de film over Florence Foster Jenkins. Ik wist dat ik erom zou lachen, maar ik wist ook dat ik er op zijn minst melancholisch van zou worden. Maar ik moest er naar toe van mezelf. Je kunt niet een website voeren met als thema vocale, klassieke muziek en Florence Foster Jenkins voorbij lopen. Dat kón niet en dat kán niet…

Dus zat ik gisteren met mijn lief en wat vrienden in de bioscoopzaal. Het was er niet druk. Schuin achter ons zat een mevrouw die zo onbedaarlijk om ongeveer álles moest lachen dat ik even wenste dat Theo Maassen er was om haar de deur te wijzen. Ik durfde niet verder te gaan dan een paar keer ostentatief omkijken. Dat hielp een beetje… even…

Er viel genoeg te lachen trouwens. Maar het was vooral een in-trieste film. En een goeie: Meryl Streep, degelijk in alles wat ze aanpakt (of je nou een fan van haar bent of niet), moet een Oscar: geweldig! Ze heeft veel zelf ingezongen en kreeg hier en daar hulp van mensen die het grote talent moeten hebben voortdurend vals te zingen. Ik zou het niet kunnen. Ik zeg niet dat ikzelf nooit tegen de toon zong, of dat er noten niet lukten (vooral omdat ik, toen mijn techniek nog niet erg volgroeid was, er maar een gooi naar deed) maar zo uit alle toonsoorten zingen en teksten verkrachten…. Ik ben er op zijn minst nèt te schools voor geworden.

Maar zó leuk was het nou allemaal ook niet en de journalist die Florence uiteindelijk de grond in schreef (vrij letterlijk trouwens: ze sterft kort nadat ze zijn recensie gelezen heeft) had natuurlijk gelijk: je kunt en mag zo niet met de klassieke (vocale) muziek omgaan en als je je daarvan niet bewust bent, moet je er bewust van gemáákt worden. Hij kreeg in de film de zwarte piet nogal nadrukkelijk toegespeeld, onverdiend.

De grenzeloos naïeve tweede echtgenoot (een geweldige rol van Hugh Grant, die lekker opdroogt, maar dat terzijde) en al het volk om haar heen dat te slap is om haar op de feiten te wijzen die er naakt en wel onbarmhartig liggen te zijn) helpen natuurlijk niet mee een objectief beeld te krijgen van eigen presteren. Bovendien was ze ziek, Florence. Ze had syfilis en daardoor was ze toondoof en ze had – in het ver gevorderde stadium waarin haar ziekte was – geen goed beeld meer van eigen functioneren en kon dus niet erg objectief naar zichzelf kijken. Als dirigent en assistent-dirigent van het MET-orkest inderdaad toen gedaan hebben wat ze in de film deden moeten ze postuum een schop onder hun kont hebben. Schandalig!

Wat me wel raakte was de eenzaamheid die om haar heen hing. Alleen al voor het feit dat ze dát kon overbrengen moet Meryl Streep die Oscar. Als het goed is zal de film onder zangers en pedagogen de discussie aanwakkeren over wat het belangrijkste is voor een vervullende carrière: stemmiddelen of een scherpe, alerte geest.

U kent Florence Foster Jenkins niet? Dan heel gauw een ultrakort biografietje:
Ze werd geboren in 1868 in Wilkes-Barre, Pennsylvania. Ze wilde naar het buitenland om muziek te studeren. Haar vermogende vader weigerde en dus ging ze stiekem met Frank Thornton Jenkins (de man die haar syfilis gaf in hun huwelijksnacht). Ze scheidden weer in 1902 en Florence verdiende de kost als lerares en pianiste tot haar vaders dood in 1909.
Toen erfde ze het fortuin dat haar in staat stelde om haar zangcarrière op te pakken. Uit opnamen blijkt dat ze nauwelijks gevoel voor ritme en toonhoogte had en nauwelijks in staat was een noot vast te houden. Maar populair werd ze op haar eigen manier.

‘Mensen mogen zeggen dat ik niet kan zingen, maar niemand kan zeggen dat ik niet heb gezongen’, was haar credo aan het einde van haar leven.

Ga kijken als u kunt, de film draait nog wel even. En denk eens na over de zware kant van een solistencarrière, wellicht helpt het u met het opbrengen van begrip voor de kuren (soms) van solisten en dan bedoel ik echt niet alleen zangers…

In het filmpje de trailer van de film.

Ik heb weer een paar berichtjes voor u in de wonderlijke wereld van de klassieke muziek.

Philharmonie Zuidnederland heeft een nieuwe dirigent. Ik fietste deze week naar mijn werk en zag aan een lantaarnpaal een flinke poster hangen met daarop de tekst ‘Welkom Dmitri Liss’. Grappig, ik had zijn aanstelling gemist (foei Vocalies), dus ben ik hem maar eens gauw gaan googelen. ‘De Philharmonie in de vaart der volkeren’, dacht ik grinnikend: een poster om de nieuwe chef te verwelkomen.

Dmitri Liss is een Rus, hij werd geboren in 1960. Hij studeerde eerst viool, later klarinet, muziektheorie en muziekgeschiedenis. Vervolgens werd hij in 1983 aangenomen als assistent-dirigent van het Filharmonisch Orkest van Moskou. In 1984 werd hij dirigent van het Symfonisch Orkest van de Koesbass. In 1991 werd hij daar de jongste chef-dirigent van Rusland.
Sinds 1995 is hij artistiek directeur en chef-dirigent van het Filharmonisch Orkest van de Oeral. Van 1997 tot 1999 was hij chef-dirigent van het Russisch-Amerikaans Jeugdorkest. In 1998 was hij assistent-dirigent van het World Musical Youth Forum. Van 1999 tot 2003 was hij dirigent van het Russisch Nationaal Orkest.
Zal wel goedkomen met Dmitri…

Alle opnamen die beschikbaar zijn van tenor Fritz Wunderlich zijn bij elkaar gebracht door Deutsche Grammophon. Dat moet een wonderschoon geheel zijn geworden. De man heeft een geluid dat nog steeds actueel en fris klinkt, om niet te zeggen spatzuiver, stijlgetrouw en prachtig doorleefd zonder sentimenteel te worden. Zo jammer dat-ie maar 36 geworden is (nou ja, nét geen 36); hij had nog zoveel meer moois kunnen maken, gelukkig hebben we de opnamen… en dat bedoel ik nou eens niet sarcastisch…

De Nederlandse Reisopera heeft weer eens in de roos geschoten met Ariadne auf Naxos. Die hebben daar een talent om precies de goeie mensen op precies de goeie tijd te casten en een uitgekiend marketing-systeem waarmee ze hun uitstekende producties aan de man brengen. De recensies zijn terecht jubelend. Als u kunt ga kijken, ze gaan het land door met Ariadne:
15 september Leeuwarden De Harmonie
17 september Rotterdam Rotterdamse Schouwburg
20 september Zwolle Theater De Spiegel
22 september Zwolle Theater De Spiegel
24 september Arnhem Stadstheater
27 september Maastricht Theater aan het Vrijthof
29 september Breda Chassé Theater
1 oktober Den Haag Zuiderstrandtheater
6 en 8 oktober Amsterdam Theater Carré

In het filmpje de trailer van Ariadne auf Naxos; inderdaad: 5 sterren en een buiging (zoals de Theaterkrant opmerkte).

Vandaag heb ik de tweehonderdste Vocalies op de website gezet. Zie de grote icoon aan de rechterkant van de pagina. Ik citeer in dit stukkie hier en daar uit de teksten die ik bij deze uitzending schreef, dat dekt wel zo’n beetje de lading van mijn gevoelens bij deze tweehonderdste.

Begon ik ooit uit min of meer therapeutische gronden met het maken van deze podcast en was mijn zachte g en wat getrokken uitspraak van het Nederlands ooit iets waarvoor ik mezelf moest verklaren, dat is allemaal over. De therapie heeft zijn doel gediend: ik verontschuldig me nooit meer voor mijn tongval en begin er zelf niet meer over… Zodra ik mijn mond open doe in het bijzijn van niet-Brabanders blijft het een issue, maar ik blijf er kalm onder… ik maak de podcasts nog steeds met het grootst mogelijke plezier en vind door het zoeken naar mooie muziek voor u, nog steeds leuke andere muziek, die minstens even mooi is, wat dat betreft kan ik door tot in het oneindige.

Maar het is ook wérk: ik had nooit, nooit en nooit gedacht dat het ooit zover zou komen. Tweehonderd! Stel je voor: tweehonderd keer muziek zoeken bij ieder onderdeel, tweehonderd keer de juiste uitvoering vinden, downloaden en bewerken, tweehonderd keer teksten erbij schrijven en tweehonderd keer opnames maken. Ik heb ooit uitgerekend dat ik ongeveer een dag werk heb, alles bij elkaar, aan één uitzending.

Ik heb u gevraagd – toen ik deze uitzending samenstelde – wat u de mooiste opera-aria ooit, het mooiste lied ooit, de mooiste musicalsong ooit vond en de reacties heb ik verwerkt. En voor de rest heb ik het aangevuld met mijn eigen keuze. Omdat dit een privé-podcast is, hoef ik nooit muziek te draaien die ik zelf niet mooi vind, en in deze tweehonderdste doe ik dat dus ook niet. Gelukkig vond ik de suggesties die aangedragen werden zelf ook mooi…

‘The impossible dream’ uit Man of La Mancha is een eigen keuze. Ik heb me altijd verwant gevoeld met Don Quichotte en zelfs nu ik ouder word is er iets in mij dat maar steeds windmolens zoekt om tegen te vechten, of bierkaaien zo u wilt… Ik heb ook ontdekt dat er ook een goede kant zit aan dat altijd maar strijdbaar zijn: ik heb vriendschappen gevonden die een leven lang zullen duren en het heeft me sterk gemaakt, maar ook eenzaam…. Hoe dan ook: de Man of la Mancha in deze tweehonderdste zingt ook over mij…

Bijzondere tenor Marco Beasley heeft een tijdlang samen gewerkt met Christina Pluhar van l’Arpeggiata. Dat is een uitstekend gezelschap dat oude en volksmuziek vertolkt op onnavolgbare wijze. Ik ken geen gezelschap dat zo goed authentieke uitvoeringspraktijk en plezier in het spelen kan combineren. De tekst van de Passacaglia della Vita is een cynische: het komt erop neer dat een mens moet sterven en dat dat het enige is wat hij moet…. Geheel in tegenstelling tot de tekst is het lied van een levenskunst die zijn weerga niet kent… en de stem van Beasley leent zich bij uitstek voor deze gelaagdheid in de muziek…
Dat lied neem ik dan ook op in dit stukkie. Zie hieronder…

Ter gelegenheid van de tweehonderdste neem ik mijn lief mee uit eten. Hij was het laatste duwtje in de richting van de website en de podcasts Vocalies en hij was tweehonderd keer een liefhebbend-kritische ’tegenluisteraar’. We hadden discussies die inzichten brachten en tot weer nieuwe mooie muziek leidden; een etentje is wel het minste wat ik hem aan kan bieden. Ter gelegenheid daarvan zullen we op u, de luisteraar, proosten: moge Vocalies u wel (blijven) bekomen.