Monthly Archives: December 2018

Soms moet opera schuren, zeggen liefhebbers wel eens. Soms ja, maar niet altijd. De producties die ik tijdens de kerstdagen met de Musico-groep in Heidelberg zag schuurden niet, nergens, nooit.

Met bovenstaande regeltjes begon ik mijn berichtje op Facebook een paar dagen geleden. Ik bedacht dat het ook een mooi beginnetje was voor mijn stukkie over La Boheme, de eerste opera die we zagen in Mannheim. Zo kunt u nog een beetje mee nà-genieten.

Voor de zesde keer bracht ik de kerstdagen niet thuis, maar in Duitsland door. Ik hou niet van het opgelegde pandoer van kerst en met mijn lief ben ik overeengekomen dat ik de kerstdagen elders doorbreng en dat we met oud en nieuw samen zijn. Ik ben hem er nog steeds dankbaar voor dat hij zich zo flexibel opstelt.

Goed, La Boheme dus. De enscenering van La Boheme is al decennia lang dezelfde: in het eerste bedrijf over elkaar heen buitelende bohemiens: dichter Rodolfo, schilder Marcello, filosoof Colline en componist Schaunard vieren op zolder hun eigen armoedige kerst. Creatief gaan ze om met de laatste compositie die Schaunard gemaakt heeft: ze fikken het papier waarop hij staat op in de kachel om het nog een beetje warm te hebben. Knap gecomponeerd van Puccini en geweldig geacteerd door de vier mannen, organische en vol vaart. Drie van de vier mannen slaan vervolgens aan het feesten in een restaurant in de buurt en dichter Rodolfo blijft nog even achter om een laatste product af te maken. Hij maakt kennis met naaistertje Mimi, in het laatste stadium van TBC.

In het tweede bedrijf dreigt het noodlot aan alle kanten en in het derde bedrijf slaat het ongenadig toe: Mimi sterft in een ademtocht. Razendknap gecomponeerd door Giacomo Puccini. Als altijd heftige emoties, in Heidelberg nog eens extra versterkt doordat de man die Schaunard speelde tijdens het tweede bedrijf vader werd: hoe hard en hoe mooi kan het vak zijn.

Ik laad het filmpje op waarin Renata Scotto uitlegt hoe Mimi sterft. Ik heb er niks aan toe te voegen, hóef er niks aan toe te voegen, zoals zij het uitlegt: dat is de kracht van opera.

Tot aan de andere kant van 1 januari 2019! Heb een goed en gezond en muzikaal jaar!

Dappere programmering van de Nationale Opera dit seizoen.
Rond de kerst gaat er in Amsterdam George Enescu’s meesterwerk Oedipe, in de enscenering van regisseur Àlex Ollé. Muzikaal en visueel spektakel, zo schrijven ze zelf op hun website

U kent vast wel de plot uit de uitdrukking: een Oedipus-complex hebben (geschreven door Sophokles trouwens): zonder het te weten doodt Oedipus zijn vader Laius en trouwt hij met zijn moeder Jocaste.

De helderziende Tirésias voorspelt bij de geboorte van Oedipus dat dit zal gaan gebeuren. Hoe Oedipus ook probeert te ontsnappen aan de vloek die op zijn familie en op hemzelf rust, de vloek gaat toch in vervulling. Na deze gruwelijke ontdekking zwerft Oedipus nog jarenlang rond met zijn dochter Antigone en wil hij niet meer kunnen zien. In de versie van George Enescu vindt Oedipus een vredig levenseinde in een heilig woud in de buurt van Athene.

Regisseur Alex Ollé (van La Fura dels Baus en dan ben je een goeie!) maakt er een waar spektakel van.
Oedipe wordt gezongen door Johan Reuter en Jocaste door Sophie Koch. Die ken ik van een zeer enerverende finale uit Werther met Jonas Kaufmann. Top-duo!

Niet echt kerstrepertoire (er zijn nog twee voorstellingen: op 21 en 25 december), maar ik hou wel van een tegendraadse programmering. Dat opgelegd pandoer met kerst….
Ik laad een filmpje op waarin Johan Reuter, de Deense bariton die de titelrol zingt, zelf een en ander uitlegt.

Ik weet het wel, ik weet het wel, in deze tijd van fake-news, gele hesjes en zwarte pieten-discussies moet je social media met een gezonde dosis wantrouwen tegemoet treden en dus hoor ik mijn neus op te halen voor facebook. Maar dat doe ik niet… Door consequent berichten te verwijderen die me niet aanstaan heb ik een pagina waar heel veel (klassieke) muziek op zit en voor de rest mooie natuurfilmpjes, katten- en honden-gekkigheid en leuke mode. In deze donkere decembermaanden kan ik me dus laven aan facebook en dat is een goed ding.

Vanochtend viel mijn oog op een heftig zwaaiende Gustavo Dudamel, die de ouverture van Otello dirigeert. Mij hemel, ik wou dat ik een tiende van zijn energie had. Ik werd er helemaal vrolijk van en mijn baas mag blij zijn, want door één minuut op facebook mee te swingen met Dudamel kan ik de dag weer aan!

Waar mijn oog ook op viel was de nieuwe productie van ‘Die Tote Stadt’ van Erich Korngold. De Nederlandse Reisopera heeft zich wat op de hals gehaald, zwaar repertoire en een hoofdrol waar je u tegen zegt. Ik zoek op hun website en zie de subtitel, die hard binnenkomt.

“Wie niet kan leven met de dood, heeft geen leven”
Die tote Stadt is een psychologisch gelaagd en onthutsend liefdesdrama met Hitchcock-achtige trekken, over Paul die, na het verlies van zijn geliefde Marie, langzaam maar zeker verstrikt raakt in een droomwereld van obsessies en waanbeelden.

In de handen van regisseur Jakob Peters-Messer wordt deze indrukwekkende opera een even hartstochtelijk als surrealistisch pleidooi voor rouwverwerking.
Paul kan zijn gestorven vrouw Marie niet vergeten. In melancholie verzonken krijgt hij hallucinaties, die op het toneel worden verbeeld met Korngold’s subliem georkestreerde tovermuziek. Hij dwaalt dagdromend door Brugge, voor hem ‘een dode stad’.
—

Tenor Daniel Frank zingt Paul en heeft daarmee een loodzware rol te pakken. Hij heeft tien jaar gewerkt als rock-zanger, vocal coach en drama-docent, dus hij zal het aankunnen.
In het korte leadertje dat ik oplaad zingt hij een stukje uit de meest bekende aria uit ‘Die Tote Stadt’, ‘Glück das mir verblleb’. Die bruine ogen gaan direct naar je merg, dus wapen u een beetje als hij zich al zingend naar de camera draait. Zijn stem is precies wat de rol nodig heeft en hij durft kwetsbaar te zijn; een grote, deze Daniel Frank!

Er is op YouTube veel te vinden over deze intrigerende opera. Surf, maar wees gewaarschuwd; het is niet een opera waar je voor je lol naar luistert. Louterend misschien, dat wel…

De tour loopt van 8 december tot en met 9 februari. De recensies zijn laaiend enthousiast. Gaat het zien!

Als ik dit typ is het 1 december. Dat betekent dat de eerste van mijn drie minst favoriete maanden van het jaar alweer om is… bravo (alsof het een prestatie is dat de tijd verglijdt…). Ik ben niet zo van winter en dit jaar minder dan ooit. Maar er is troost: de tijd verglijdt inderdaad vanzelf en de feestdagen komen eraan, dat leidt af. In januari – als de winter ‘gekeerd’ is en we ons weer in een opgaande lijn bevinden – mag ik naar Kaapverdië, effe net doen alsof de winter niet bestaat en als we terug komen lengen de dagen alweer. U merkt het: ik ben er beter in geworden mezelf deze maanden ‘aan de gang’ te houden.

Wat me ook ‘aan de gang’ houdt zijn de stukkies voor Vocalies, alleen vond ik zo weinig te schrijven de laatste tijd. Heeft misschien ook wel met mijn herfst-winterdipje te maken. Hoe dan ook: terwijl ik een bietje zat te griepen ging Opera Zuid lustig door met werken en hadden ze een hedendaagse opera te pakken. Een niet zo bekende ook: ‘A quiet place’ van Leonard Bernstein. Ik heb het dus niet over de horrorfilm met dezelfde titel.

‘A quiet place’ ging in première in juni 1984 aan La Scala in Milaan. Het is Bernstein’s laatste werk voor de bühne. In 2018 is het 100 jaar geleden dat hij geboren werd en daarom brengt Opera Zuid zijn opera.
U kunt er nog net naartoe (sorry dus, dat ik er niet eerder over schreef): vanavond gaat-ie in Sittard, dinsdag 4 december in Utrecht, donderdag 6 december in Breda en zondag 9 december is de laatste voorstelling in – hoe juist voor Opera Zuid – Maastricht, de thuishaven.

‘A quiet place’ vertelt het verhaal van een eigentijds Amerikaans ‘suburban’ gezin dat worstelt met communicatie, met aanvaarding en met het verwerken van intense emoties na de tragische dood van een geliefde bij een door alcohol veroorzaakt auto-ongeval.
Bloedmooi en hartverscheurend, schrijft Opera Zuid zelf over deze productie.

Ik zit er wat informatie over bij elkaar te zoeken op YouTube en vind de typische Bernstein-klanken en behalve drama, ook kleur en savoir vivre… heerlijke productie!

Ik laad het filmpje op met de introductie voor de opera van Opera Zuid zelf: die kunnen het veel leuker zelf vertellen dan ik het hier kan opschrijven.