Stars!

Een geweldige Bryn Terfel vandaag met een van de beste musicalsongs ooit: ‘Stars’ uit Les Miserables. Geweldige dictie die man, geen erg grote stem, maar als je zo in je masker zingt kom je ook door het orkest… en natuurlijk zijn er de fabuleuze geluidstechnici die helpen. Het moet een bijna orgastisch gevoel zijn, om zo boven zo’n machtig orkest op die trap te staan en te zingen, te zingen, te zingen…

Mi bon siach

Een wat aparte bijdrage vandaag in het ‘Lieke van de Dag’. De afgelopen tijd hebben we genoten van 4 afleveringen in de serie ‘Unorthodox’ van Netflix. Los van de loodzware thema’s die daar behandeld worden: er zat ook wat klassieke muziek in, dus ik keek sowieso al met meer dan gemiddelde belangstelling.

In het filmpje een weergave van het lied ‘Mi bon siach’. In de serie doet Esther Shapiro (gespeeld door actrice Shira Haas, onthou die naam, klein vrouwke: dijk van een actrice en dijk van een zangeres) auditie voor een zang-opleiding aan het conservatorium van Berlijn. Ze zingt ‘An die Musik’ van Schubert en dat ligt zover van haar af, dat de commissie er geen raad mee weet. Iemand vraagt haar iets anders te zingen en dan volgt: ‘Mi bon Siach’.

Ik vond een Engelse vertaling en zal proberen die weer (vrij) naar het Nederlands te vertalen:
‘Hij die het verhaal van de roos tussen de doornen begrijpt, de liefde van een bruid, de vreugde van degenen die zij lief heeft, moge hij bruid en bruidegom zegenen’.

De reden waarom ik dit filmpje oplaadde: vanaf het moment dat ze haar mond open deed voor dit lied gingen al mijn haren overeind staan. Ze trok me zo het lied in, dat ik alles om me heen vergat. Dit moet zingen zijn… zo met je hele lijf en met huid en haar je overgeven aan de muziek, dan bestaat er niets anders en ben je voor niets anders op aarde… Alles valt weg, vooroordelen, de wereld, de politiek, de oorlog en de ruzie, zelfs de corona. Er is alleen nog maar die vrouw en die stem.

Ik weet niet of ik haar aangenomen zou hebben, had ik in de commissie gezeten. Ik weet ook niet of ze gelukkig zou zijn geworden van een opleiding in solozang aan een conservatorium, maar het dondert niet: het was de beste televisie in jaren… en die wilde ik u niet onthouden!

Een bloedstollende finale…

Gisterenavond, TV-kijkend, schoot me ineens het ‘Lieke van de dag’ voor vandaag te binnen… Nou ja, ‘Lieke’… Hier moet u maar even voor gaan zitten. Dit is niet iets wat je frivool naast je neer kunt leggen. Ik leg het uit Een filmpje van de finale uit ‘Carmen’. Carmen en Rolando Villazon: alle twee hoog op mijn favorietenlijstje. Ik kwam enige tijd geleden uit bij deze finale en zat gebiologeerd en ontroerd te kijken naar deze enscenering. De vondst aan het einde vond ik geweldig, Carmen een kreng en van Rolando Villazon snap je ineens waarom hij na deze Carmen zoveel last kreeg van zijn stembanden dat hij een tijdje uit de running was en tegenwoordig dit soort rollen niet meer zingt. Zó met huid en haar je in een rol verplaatsen, dat kun je niet ongestraft doen, dan komt een keer de rekening. De meeste zangers snappen dat – of komen er op de harde manier achter – en blijven aan de goede kant van de grens. Ik denk dat Villazon geen compromissen kon doen. Overal waar hij opera zingt gaat hij op dezelfde manier met huid en haar, met ziel en zaligheid de rol in… Hij kan niet anders, hij kon niet anders. En ik hou van hem, juist dáárom…
Het is niet de beste opname, maar ik heb ‘m toch maar opgeladen…

José van Dam en Maurice Ravel

Een prachtige bariton: José van Dam, Belg, volgens mij, Waal, meer bepaald… Mooi Frans en een geweldig mooie, goed articulerende bariton met een prachtig klein cyclusje van liederen ‘Don Quichotte à Dulcinée’ van Maurice Ravel. Vooral het eerste lied vind ik mooi, met dat gekke ritme en die gekke dissonant in de rechterhand van de piano (geweldig begeleidende Dalton Baldwin). Niet iedere bariton kan deze liederen zingen, ze gaan hoog voor een bariton.

Bloemenduet uit Lakmé

Twee mooie dames vandaag – het oog wil ook wat: Elina Garanca en Anna Netrebko zingen het bloemenduet uit Lakmé van Leon Delibes. De opera is matig, maar dit duet is een eigen (concert)leven gaan leiden. Let op hoe ze elkaar in de gaten houden met alle antennes uit. Prachtig. Ik zong ooit de partij van Garanca, hoewel niet helemaal mijn stemvak. Ik had wat meer midden en mijn collega wat meer hoog, logische keuze dus, zo leek het. Mijn constatering daarvan destijds viel niet in goede aarde, dat weet ik nog. Ik heb toen de harde les geleerd dat je om te zingen je mond moet opendoen, maar ‘m sprekend vaak moet houden. Dit duet horen brengt altijd de herinnering aan die onverkwikkelijkheden van toen terug. Nu kan ik erom glimlachen.
Dat einde! Mooi hoe ze dat oplossen!
Fijne zondag!

Vaderliefde: Blijf onbeweeglijk staan

Een van de stemmen waar ik erg dol op ben: die van bariton Thomas Hampson. Dat het ook nog eens een mooie en intelligente man is, is mooi meegenomen. Hier een van zijn top-aria’s ‘Sois immobile’ uit Guillaume Tell van Gioacchino Rossini. De ultieme vaderliefde. Guillaume Tell (Wilhelm Tell dus) wordt gedwongen een pijl door een appel te schieten. ‘Appeltje-eitje’ zou u zeggen (hetgeen dan ook weer een leuke woordspeling is), ware het niet dat die appel op het hoofd van zijn zoontje gelegd wordt. Wilhelm weet hoe goed hij kan mikken en zegt zijn zoontje in deze aria dat hij doodstil moet blijven staan. Wat het kind niet weet is dat Wilhelm twee pijlen bij zich heeft: áls hij de appel zal missen en zijn zoon zal raken is de tweede pijl voor de man die hem veroordeeld heeft tot zo’n misselijk makende daad. Dat-ie dat de man naderhand doodleuk vertelt brengt hem alsnog in de gevangenis. Luister naar het vermogen van Hampson om iedere letter uit het mooie Frans (de opera kent ook een Italiaanse versie) over de bühne te krijgen en nergens gekunsteld over te komen. En de onderstroom gaande te houden die zo belangrijk is bij zo’n langzaam tempo. Alle tonen zijn vóórin het masker (open neusvleugels, lippen naar voren). Voor zijn zoon acteert hij ook mooi klein. De man zou filmster moeten worden…

Legendarisch moeilijk, maar mooi! Het Bella Figlia-kwartet

Ik heb een heel lijstje gemaakt van alle mooie muziek die ik u hier wil laten horen. Ik kan nog een tijdje vooruit, dus ik ga er maar lekker mee door, ook na 28 april. Dat zou de laatste datum zijn dat ik iets zou publiceren in dit kader, maar aangezien we voorlopig nog tot 20 mei thuis werken, ga ik lekker effe door.

Hieronder het Bella Figlia kwartet uit Giuseppe Verdi’s Rigoletto. Het kwartet is zo lastig te zingen dat het een soort eigen naam heeft gekregen in de opera-literatuur, vooral onder zangers. Zeg “Bella Figlia-kwartet” en (opera-)zangers weten waar je het over hebt. En weet u wat nou zo leuk is: ik heb het ooit gezongen, de tweede sopraan-partij… in het plat Bosch (jawel, ik ben van het niveau…). We deden een komische opera ter gelegenheid van het 121-jarig bestaan van een zekere carnavalsclub in Den Bosch en een van de onderdelen was een nieuwe tekst op de muziek van dit kwartet. Ik zag de muziek en dacht: dat krijgen we nooit voor elkaar. Maar het lukte, vooral dankzij de onvermoeibare inspanningen van dirigent Lex Wiersma, die net zo lang bleef stampen tot we het uit het hoofd konden zingen, desnoods midden in de nacht. De musical-sterren in de cast hebben het er bar slecht mee gehad, kan ik u vertellen.

Waanzinnig goed gecomponeerd trouwens: alle vier een zelfstandige partij en toch samen! Geweldig.
Er is een leuke film met dit kwartet in de hoofdrol, met onder andere Maggie Smith en Billy Connolly, met de erg toepasselijke titel ‘Quartett’.

Hieronder een versie met vier grote zangers: Anna Netrebko, Elina Garancia (ik vind dat donkere tegen dat helle altijd zo leuk, u ook?), Ramon Vargas en Ludovic Tezier. Geen dipje zo diep, of deze vier trekken je eruit! Wat u!

Miserere mei, Gregori Allegri

Ik ben de laatste dagen into serene muziek, geloof ik… Niet meer van de kerk en ook niet meer van God (maar wel met allebei opgevoed) ben ik nog steeds wel van de muziek die er om deze twee instituten heen hangt. En niet om de tekst, hoewel die velen onder u troost kan bieden, maar vooral om die prachtige hoge noot, van dat schattige jong met zijn brilleke halverwege zijn neus…
U kent het verhaal dat gaat over deze compositie? Het Miserere zou gecomponeerd zijn om uitsluitend te horen te zijn in de Sixtijnse kapel. De jonge Mozart kwam met zijn vader in de kapel, hoorde het zingen, verliet de kapel en schreef ‘thuis’ het hele mupke zo uit het hoofd op. Zo konden de ‘gewone’ mensen ook genieten van deze prachtige muziek, en terecht! Se non e vero, e ben trovato: als het niet waar is, is het mooi gevonden… toch?!