Dido and Aeneas

Vandaag in 1689 was er de première van Dido and Aeneas van Henry Purcell. Ik ben niet zo’n fan van oude opera’s, maar deze heeft mijn hart gestolen. Ik heb er kris-kras doorheen gezongen: ooit in het grote koor, ooit als heks (ja, ja, dat paste goed bij mij, dank u…), ooit de aria van Belinda en de grote aria van Dido ‘When I am laid in earth’ heb ik nogal eens gezongen bij uitvaarten en zelfs een keer tijdens een open dag van een uitvaartcentrum dat door een kennis geopend werd (druk dat het er was, druk… maar dankbaar publiek dat wel. Zou u er zin in hebben op een mooie lentedag een kist te gaan bekijken bij gelegenheid van een open dag in een uitvaartcentrum?, sorry zijspoor…)
In melige buien zong ik trouwens wel eens (hoopvol?) ‘When I get laid in earth’, maar dat ook al weer terzijde…

‘Dido’ is haar tijd vooruit, misschien wel de reden waarom ik zo gek was op de opera. Het is een niet te grote bezetting, niet te gek moeilijk om te spelen voor het orkest. Het duurt maar een goeie vijftig minuten, dus als u het niks vindt is het ook weer zo voorbij. De opera is makkelijk in een moderne zetting te doen, makkelijk in swing en jazz te zetten en ook weer heerlijk om met oude instrumenten in oude toonsoorten uit te voeren (zoals Purcell ‘m bedoeld heeft). Je kunt er dus alle kanten mee op. Trouwens alle muziek van Purcell heeft iets tijdloos, iets wat een eigen stijl en schoonheid heeft.

Dido and Aeneas is historisch te plaatsen.
Aeneas is Troje ontvlucht en komt in Carthago bij koningin Dido. Dido wordt verliefd op hem, eindelijk een man met een visie en een mening, in wie ze een gelijke meent te zien.

De heksen in de buurt hebben een hekel aan Dido en zweren tegen haar samen. Ze laten een storm ontstaan en één heks vermomt zich. Aeneas raakt door de storm van de groep gescheiden en de vermomde heks verzint een excuus om hem weer te laten vertrekken. Aeneas is namelijk een buitengemeen plichtsgetrouw man en als er wat te veroveren of te stichten valt (Rome in dit geval) moet-ie wel, in weerwil van zijn liefde voor Dido.

Hij neemt huilend (jawel een echte man huilt soms…) afscheid van Dido en breekt daarbij haar hart. In de opera drinkt ze vervolgens de gifbeker en sterft (en vlak vóór haar dood zingt ze die prachtige aria). Er zijn ook theorien die zeggen dat ze ‘gewoon’ doodgaat van verdriet…

Nog gauw effe iets over Henry Purcell?
Hij werd geboren in Westminster, men denkt in 1659, datum onbekend. Wie zijn vader was? Óf Henry (senior) óf Thomas; die twee waren weer broers en beiden lid van de Chapel Royal (het koninklijk muziekensemble). Eigenlijk was Purcell een van de, zo niet de belangrijkste barokcomponist. Hij schreef kerkmuziek, toneelmuziek, instrumentale werken en liederen en (semi)opera’s. Hij werd ook bekend om zijn talent voor het schrijven van Ode’s, waarvan de Ode for St. Cecilia’s Day in deze rubrieken al eens genoemd en beschreven werd.
Op zoek naar gegevens over hem kwam ik ook nog tegen dat hij een groot aantal tamelijk obscene drinkliederen de zogenaamde catches, heeft gecomponeerd. De ergste hiervan schijnt ‘Pox on you’ te zijn met de beroemde winden- en boerpartijen. Dat spreekt mij wel aan, tenminste het wat boertige gedeelte in mij…

Purcell sterft in Londen op 21 november 1695.

In het filmpje Dame Janet Baker die in een bijzonder drakerige enscenering de aria prachtig zingt, zij het wat langzaam. Hulde voor Belinda: het is heel, heel moeilijk als je ‘aan-ge-acteerd’ wordt en je niet terug mag zingen of doen. De regisseur had ook wel eens wat meer aan kunnen reiken: een sofa waar de twee naar toe hadden kunnen strompelen, dit gedoe met die armen werkte erg op mijn lachspieren en het feit dat Belinda máten nadat ze werd aangeroepen pas aan kwam lopen hielp ook al niet… Maar ze zingt wel prachtig die Janet Baker….dat peilloos diepe geluid zou ik graag hebben…

En naar Jessye Norman zit ik ook al met gemengde gevoelens te kijken. Wat een maniertjes, wat langzaam en wat lijkt de muziek ondergeschikt aan de diva in plaats van andersom. Maar een geluid als een klok. Ik merk dat ik het beter vind als ik niet kijk… (ook met die dirigente heb ik dat) probeer het maar eens.

Bookmark the permalink.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *