Danse Macabre

Mag ik u eens lastig vallen met mijn laatste studie? Alweer een retorische vraag, die had ik twee weken geleden ook al een… het geeft je vaak een excuus tot het schrijven van een stukje, een retorische vraag. En u kunt lekker toch niet ‘nee’ zeggen.

Ik ben een lied aan het studeren en er tamelijk vol van. Dus in plaats van mijn echtgenoot lastig te vallen aan de keukentafel (die hij altijd het hoofdkwartier van onze relatie noemt) kan ik ook u eens iets vertellen van mijn vorderingen. Niet dat mijn echtgenoot niet geduldig luistert naar mijn soms wat onsamenhangende verhalen hoor.

U kent vast wel de Danse Macabre van Camille Saint Saëns. Zo niet, ga dan eens naar De Efteling en bezoek het spookslot. Daar wordt op de melodie van de Danse Macabre ‘gespookdanst’. Wees niet bang, het is geen moment echt eng. De schokkerigheid waarmee de spoken zich door de ruimte bewegen is eerder aandoenlijk. Zelfs kleine kinderen gaan er niet van bedplassen. Het spookslot van De Efteling is nog van vóór de tijd van de computergestuurde systemen, toen alles nog mechanisch aangestuurd werd. Het is prachtig, niet in de laatste plaats dus vanwege die Danse Macabre.

De dans is gebaseerd op een lied. En aan dat lied ben ik nu aan het studeren. Het is lang geleden dat ik zo gegrepen werd door het studeren van een lied. Of het ooit tot uitvoeren komt, weet ik niet, want het is een verdomd lastig lied. Ik zal u vertellen waarom en om dit verhaal te volgen hebt u een klein beetje kennis van de klassieke zang nodig. Het gaat om een snelle wals. Zo snel dat je moeite hebt de tekst allemaal uit te spreken in die korte tijd. De tekst is in het Frans en het Frans speelt zich (vooral de r-en) veel achter in de keel af. Voordat zo’n klank naar vóren is is de wals al maten verder. Gaat de wals te langzaam dan is het ondeugende eraf. En de zuiverheid is ook al een probleem. Saint Saëns begint zijn lied met in het voorspel twee overmatige kwarten, die elkaar steeds sneller afwisselen. Die afstand werd vroeger aangeduid met ‘il diabolo in musica’ (de duivel in de muziek); past dus precies bij de dansende skeletten in de Danse Macabre. Maar blijf maar eens zuiver zingen bij zoveel halve wendingen en zoveel tempo. Ik heb er mijn tanden ingezet en ik ga proberen het lied als toegift te zingen op een klein concertje waarbij het thema vooral is ‘Tussen hemel en aarde’. Past wel vindt u niet?

Ik ga hieronder proberen een poëtische vertaling voor u te maken, zodat u een beetje weet waar het over gaat en wat de grapjes zijn. Alles afgezocht naar een fatsoenlijke opname van het lied; zowat dichtgesneeuwd met orkestraties, gekke varianten, alle mogelijk arrangementen, maar een fatsoenlijke opname met lied, ho maar…
Jammer.

Zig et zig et zig; de dood in de maat, die met zijn hiel een graf slaat.
De dood die om middernacht zijn wals speelt, zig et zig et zag; op zijn viool
De winterwind fluistert en de nacht is somber (mooi he?). Kreten komen uit de graven
De witte skeletten gaan door de schaduw, gaand en springend in hun te grote doodshemden
Zig et zig et zag; iemand vergist zich (en botst) je hoort de botten van de dansers kletteren
Een verliefd stel laat zich zakken op het mos, als om oude geneugten te willen proeven
Zig et zig et zag; de dood blijft zijn snerpende instrument raspen.
Een gewaad, valt, de danseres is ineens naakt, haar verliefde partner omhelst haar.
De naakte dame was, zo zegt men, markiezin of barones, en haar groene metgezel slechts een arme wagenmaker.
O vreselijk, hoe zij zich verlaagt, alsof haar lompe partner ooit baron was
Zig et zig et zig; wat een dans, de doden geven elkaar de hand
Ig et zig et zag; men ziet in de groep de koning gelijk op dansen met de schurk

Maar, psst, ineens verlaat men de kring, men duwt, men holt, de haan heeft gekraaid…
Oh wat een prachtige nacht voor de arme wereld…
En leve de dood… en de gelijkheid !

Ik vond op internet betere vertalingen, maar deze komt vanuit de bron: de zangeres die bevlogen raakt over het stuk dat zij studeert!

Bookmark the permalink.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *