Berberian

Op Stroomopwaarts.com kwam een reactie op een stukje dat ik schreef (hoera!). Het was ook een verzoek om iets te schrijven over Cathy Berberian en voila, een onderwerp voor een volgend weblog over klassieke muziek. Eerst maar iets over haarzelf.

Catherine Anahid Berberian werd geboren in Attleboro, Massachusetts op 4 juli 1925. Ze stierf in Rome in 1983, veel te vroeg, want ze had nog van alles moeten en kunnen zingen. Eigenlijk was ze geen zangeres, maar vocalist, want ze kon heel veel met haar stem, zo niet alles wat een stem redelijkerwijs aankan.

Ze was een tijdje getrouwd met componist Luciano Berio, die stukken voor haar schreef, net als andere avantgarde-componisten: Sylvano Bussotti, John Cage (die trouwens prachtige liederen schreef, zeer zingbaar), Hans Werner Henze en Igor Stravinsky. Toch niet de minste jongens, zou je zeggen.

Toen ik in 2004 een programma mocht samenstellen met als thema De menselijke stem moest Cathy van de partij zijn. We draaiden toen, als ik me goed herinner ?Stripsody?, waarmee ze bij het grote publiek bekend werd. In Nederland hebben we ook zo?n stemkunstenares, Greetje Bijma. Die kan ook (bijna) alles met haar stem.

Grote delen van de kundigheden van Berberian en Bijma snap ik en waardeer ik. Ik heb, ik denk net als zij en net als iedere geboren zanger (let op niet ik zeg niet : ?iedere goeie zanger?), een niet te stuiten drang om te proberen accenten te imiteren, geluiden na te doen, in discussie te raken met vogels (wat met merels soms lukt!) terug te mauwen tegen mijn poezen (vreselijke kletsmeiers, maar waar ze het over hebben?), uit een hondenjank af te leiden wat de hond bezighoudt, aan ‘s mensens stem hun psychische nood of pijn te horen en alle akoestieken uit te proberen.

Dat komt niet voort uit geldingsdrang en zelfs niet uit ijdelheid, maar uit een belangstelling voor wat die stem kan en teweeg kan brengen en de fascinatie voor het menselijk geluid. Die drang moet Berberian gehad hebben en uit Greetje Bijma?s performances valt af te leiden dat zij die drang ook heeft (je denkt soms als je haar bezig ziet en bezig hoort dat ze knettergek is . . en dat zullen mensen soms van mij ook wel denken; overigens houd ik het liever op prettig gestoord).

Ik ben geen avant-garde zangeres, Peter (die reageerde op Stroomopwaarts). Ik kan het niet zingen, omdat ik te ?tonaal? opgevoed ben , een luie lezer ben en aartsconservatief van geest. Maar er valt vast veel moois te beleven bij de hedendaags klassieken. Ik beleef klassieke muziek uitsluitend voor mijn lol (vooral nu ik er niet meer mijn brood mee hoef te verdienen en niet meer politiek correct hoef te zeggen dat hedendaags klassiek ?best interessant? is). Die lol wil ik delen, van de daken schreeuwen en er mensen mee binnen hengelen, binnen de klassieke muziek bedoel ik dan.

Maar respect heb ik wel voor ze: voor die medestudent die moeiteloos kon treffen en waanzinnig snel van toonsoort naar toonsoort kon schakelen, voor de Cathy Berberian?s van onze tijd, voor iedereen die componeert of pogingen daartoe doet, zelfs al ontaardt het vaak in klereherrie. Daarom hier een linkje naar Cathy: Sequenza III, geschreven door Luciano Berio.

Bookmark the permalink.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *