Het is vandaag zaterdag 22 november. Als je ’s zaterdags stukkies schrijft en je doet dat op een website voor vocale klassieke muziek dan ontkom je er niet aan: het is vandaag de naamdag van Sint Cecilia. Nou ja, zult u zeggen, nou en?
Nou, die Cecilia is de patrones van de koorzangers. En wel van de katholieke koorzangers en vooral van de zuidelijke katholieke koorzangers. Ik kan er ook niks aan doen. Ik zal u vertellen hoe ik tot dit wellicht wat ouwerwetse stukje kom.
Ik ben begonnen met zingen, echt zingen, via mijn vader. Hij was lid van het kerkkoor en van het ‘openbare’ plaatselijke zangkoor en als hij de kans had zong hij de rouw- en trouwmissen ook nog mee (doe-t-ie nog steeds trouwens). Kortom: ik heb het van geen vreemden. Liever dan bij onze strenge moeder met argusogen in de kerk te moeten zitten ging ik met hem mee naar boven, naar het koor. Al vroeg gedroeg ik mij alsof ik nooit anders kende als het koor en de klokkentoren van de kerk. Ik zong met kerst en Pasen alle missen mee en zat tussendoor te lezen, te kaarten, of Franse woordjes te leren (altijd achten!) al naar gelang mijn leeftijd vorderde. Ik holde tussen de missen door dwars door de kerk en speelde verstoppertje op de preekstoel en was hogelijk verontwaardigd als ik gecorrigeerd werd omdat ik niet eerbiedig genoeg was. Het was toch mijn terrein?
Ik kon Gregoriaanse muziek (uit het grote boek) lezen bij wijze van spreken vóórdat ik ons eigen letterschrift kon lezen (nu niet meer trouwens, helaas). Later, veel later, ben ik uit de katholieke kerk gestapt omdat ik het een liefdeloze instelling vind, maar de muziek ben ik blijven waarderen. Zowel de Gregoriaanse als bijna alle andere kerkmuziek en mede daardoor ben ik waarschijnlijk wel zijn instituut kwijtgeraakt, maar Onze Lieve Heer zelf niet, if joe get mai drift…..
Dus voor al die koorzangers die vandaag potverteren (voor zover die gierige kerkbesturen het niet op Petrus laten aankomen vóórdat ze hun zangers eens lekker verwennen als beloning voor al die uren repetities en uitvoeringen in tochtige, koude kerken) volgt hieronder een korte beschrijving van het leven en de dood (het wordt bloederig, want het kind is vreselijk aan haar eind gekomen) van de heilige Cecilia en in de link Henry Purcell’s ‘Ode for Saint Cecilia’s Day’.
Cecilia was een jonge, adellijke dame in Rome. Ze leefde in de derde of vierde eeuw na Christus en werd uitgehuwelijkt aan een zekere Valerianus. Ze had zelf bedacht dat ze maagd wilde blijven en alleen aan God wilde toebehoren, dus ze wilde niet trouwen met Valerianus, een niet-gelovige. Maar ja, in de derde, vierde eeuw na Christus in Rome had je als jong meisje niks te beslissen en haar ouders zetten het huwelijk door.
In de huwelijksnacht vertelt Cecilia haar nieuwe echtgenoot dat een engel haar lichaam beschermt. Valerianus wil die engel dan wel eens zien en Cecilia stuurt haar man daarom naar de paus. Even buiten Rome ontmoet Valerianus de engel (!) en hij bekeert zich tot het christendom. Ook zijn broer bekeert zich. Hoe het nou met die maagdelijkheid van Cecilia is afgelopen vermelden de analen trouwens niet.
Na de nodige verwikkelingen worden de beide broers ter dood gebracht. Cecilia begraaft ze en blijft het christendom prediken. Zij wordt ook ter dood veroordeeld. Het verhaal gaat dat ze in kokend water gedompeld werd en dat drie keer overleefde (sommigen bronnen hebben het over verstikking of vergassing). Toen is haar de keel afgesneden, zo diep dat het hoofd bijna van de romp gescheiden werd (ik zei toch dat het bloederig zou worden…).
Er is een prachtig beeld van haar dat op haar graftombe ligt in de kerk Santa Cecilia in de wijkTrastevere in Rome. Ik heb het gezien. Ze ligt er onnatuurlijk verdraaid bij, maar beeldhouwer Stefano Maderno heeft inderdaad een ontroerend beeld gemaakt.
Waar nou die associatie met de muziek vandaan komt is niet helemaal duidelijk. Ze schijnt op haar huwelijk een lied gezongen te hebben voor haar enige heer, hem smekend haar kuisheid te bewaren. Ze is trouwens ook patrones van de brandweerlieden en op Sicilië geloven ze dat ze de lavastromen van de Etna kunnen keren als ze haar sluier in zee gooien (Sicilië kennende circuleren er meer sluiers… is ook wel handig met die wispelturige Etna).
In de link een mooi stukje uit de ‘Ode for St. Cecilia’s Day van Händel. U moet de sopraan de verkeerde jurk maar even vergeven, ze zingt best mooi. En volgende week gaat ze in haar nakie in de zon liggen, zodat je bij het volgende concert niet meer ziet waar haar t-shirt gezeten heeft… zucht…